ÜYE OL | ŞİFREMİ UNUTTUM

Ergenlik; kızgınlık nöbetleri, sessizlik ve kendine yabancılaşmanın sıklıkla görüldüğü sorunlu bir dönemdir. Olağan sorunları ergenlik depresyonu ile karıştırabilir ya da çocuklarımızın depresyonda olduğunu kabul etmekte zorlanabiliriz. Ancak ergenlik depresyonu intihara kadar gidebilen tehlikeli ve hassas bir konu. Psikolog Yeşim Altuncu aileleri ergenlik depresyonu hakkında uyarıyor.

Canlıların yaşamlarını sürdürebilmeleri için değişen durumlara ve yaşam olaylarına uyum göstermeleri gerekir. Uyum kapasitesi, ergenin yaşına, cinsiyetine, kişilik yapısına bağlı olarak değişirken, içinde bulunduğu okul ve aile ortamından da etkilenir. Uyumlu davranış modellerinin edinilmesinde yaşanan zorluklar ergenlerin gelecekte çeşitli psikolojik problemler yaşamasına neden olur.

GELİŞİMLERİ İYİ GÖZLEMLEYİN!
Ergenlik dönemi, fizyolojik ve psikolojik değişimlerin etkisiyle “Ben kimim? Neden varım?” gibi soruların en fazla sorulduğu dönemdir. Hızlı bedensel değişimler nedeniyle ergen kimi zaman kendine yabancılaşabilir. Bu problemler, her ergende az ya da çok yaşanabilir, etkileri ise dönemseldir. Önemli olan, değişimlerin hem ergen hem de yakın çevre tarafından iyi gözlenmesi ve bu dönemde sağlanacak destektir.

ERGENLERDE DEPRESYON NASIL ANLAŞILIR?
Hızlı duygusal değişimler yaşayan ergenler, bireyselleşme sürecinde aileleriyle problem yaşayabilir. Bu süreçte, ailenin her dediğine tepki verilebilir. Bu tepkiler, öfke patlamaları, kızgınlık nöbetleriyle olabileceği gibi, içe kapanma, odadan çıkmama, sessiz kalma şeklinde de olabilir. Uyku düzeninde değişim; yataktan çıkmamak ya da sabaha kadar bilgisayarla oynamak şeklinde gözlenebilir. Yaşadığı sıkıntılarla kimi ergen çok fazla yemek yiyebilir, kimi ergenin ise iştahı tamamen kesilebilir. Gözlenebilen problem sinyallerinden biri de okul başarısında meydana gelen gözlenebilen değişimler olabilir.   

Depresif görünümde olan ergen kendini huzursuz, isteksiz ve yalnız hissedebilir. Özgüven duygusu zedelenmiş olabilir. Sosyal çevreden uzaklaşma, arkadaş edinme problemleri yaşanabilir. Herkesin özellikle ailesinin kendisine karşı olduğu ve kararlarına saygı göstermediğini hissedebilir. Depresif yakınmaların süresi, sıklığı ve şiddeti değişebilir. Depresyonun bir kere mi, yoksa birden fazla mı yaşandığı; farklı dönemlerde farklı yakınmalarla ortaya çıkması sebebiyle kolaylıkla belirlenemeyebilir.

KAYGI VE DEPRESİF GEÇMİŞ VARSA...
Genelde aileler, ergende ruhsal bir rahatsızlık olabileceğini kabul etmekte zorlanırlar. Bu nedenle zamanında profesyonel yardım alamayabilirler. Daha önce geçirilmiş bir kaygı ya da depresif rahatsızlık var ise aileler dikkatli olmalıdır. Ailede psikiyatrik problemleri olan bireyler var ise, diğer aile bireyleri de ruhsal açıdan etkilenebilir.

Ergenin kendi yaşadığı ve çevresinde gelişen problemlerin kaynağını sürekli kendinde ya da çevresinde araması, dikkat edilmesi gereken diğer bir unsurdur. Ergenler sorunları yetişkinlerden farklı olarak huzursuzluk ya da öfkeli davranışlarla ortaya koyarlar. Alkol, sigara ve uyuşturucu gibi bağımlılık yapan maddeler kullanabilirler.

DEPRESYON DÖNEMİNDE İNTAHAR NASIL ORTAYA ÇIKAR?
Ergenler yaşadıkları sorunlara karşı intiharı çıkış yolu olarak görebilirler. Depresyonun ilk dönemlerinde intihar denemeleri yoğun olarak görülürken, kızların erkeklere göre daha fazla denemesine rağmen erkeklerin denemelerinin daha sık ölümle sonuçlandığı saptanmıştır. Başka bir intihar sebebi de aile ve yakınları için önemsiz olduğunu hissetmek olabilir. Toplumsal düzen, meslek seçimi, işsizlik, ahlaki problemler, eğitimsel problemler ülkemizde sıklıkla belirtilen intihar sebepleridir. 
 

İntihar riskini değerlendirirken kişinin daha önce intihar denemesinde bulunup bulunmadığı, ayrıntılı bir plan yapılıp yapılmadığı önemlidir. Evde silah bulunması, kişinin kararlılığı dikkatle değerlendirilmeli, intihar düşüncesi kesinlikle hafife alınmamalıdır.

DEPRESYON VE İNTİHARA KARŞI ALINABİLECEK ÖNLEMLER Ailelerin, sürekli yaşadıkları problem dışında paylaşım yaratacak ortak konular bulabilmeleri ve çatışma konusunda destek almaları, sorunların sağlıklı çözümü açısından önemlidir. Ergen, aile ve okulun bir bütün olarak ele alınmasının, sıkı bir işbirliği ve iletişimin sorunların çözümü için ilk adım olduğu unutulmamalıdır. Psikolojik destek ile ailelere sorunları çözme yeteneği, aile beklentileri ve ergenlerin kendilerinden beklentileri ile ilgili gerçekçi hedefler yaratmaları kazandırılır. Bu şekilde de sağlıklı bir sebep-sonuç ilişkisi kurabilmek hedeflenir.