Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
Türkiye'nin en iyi ebeveyn sitesi
İĞNE TOZU
Prof. Dr.  BENAL BÜYÜKGEBİZ
Çocuk Sağlığı, Hastalıkları-Büyüme ve İştahsız Çocuk Uzmanı
Yazı Boyutu:
Okul başarısızlığında hastalıkların etkisi

Hepimiz büyük umutlarla ve yüreklerimize sığmayıp dilimize dökülen dualarla yolluyoruz çocuklarımızı her sene okullarına… Başarısız olmaları ürkütüyor bizi… Biliyoruz ki eğitim hayatında başarısız olmaları durumunda sonuçları tüm yaşamlarını etkileyecek. Bu nedenle tam da okul dönemi başlarken okul başarısızlığına biraz daha yakından bakalım istedim.

Okul başarısızlığının çok sayıda nedeni vardır. Genellikle de bir çocuğun başarısızlığının altında buna yol açan birden fazla neden olur. Sorunlardan bazıları sağlıkla ilgili olabilir. Bu nedenle akademik olarak sıkıntı çeken çocuklara hekim olarak bizlerin de biraz daha yakından bakmamız ve değerlendirmemiz gerekir. 

Sıklıkla akademik performans sorunlarında sosyal, davranışsal ve duygusal problemler önemli rol oynar. Ancak sağlık sorunlarının da akademik başarıyı olumsuz etkilediği bir bilimsel gerçektir. Araştırma sonuçlarına göre sınıfta kalan 5 çocuktan birinde belirlenebilir nitelikte bir sorun olduğu dikkati çekmektedir. Diğer taraftan nedeninden bağımsız olarak okul başarısızlığı da çocuğun sağlığı üzerinde olumsuz bir faktördür. Sınıfta kalan ve/veya okulda başarısız olan çocuklar da, ne yazık ki ergenlerde olduğu gibi sıklıkla sağlığa zararlı davranışlar benimserler.

Başarısız çocuklar genellikle okulu bırakırlar. Eğitim düzeyi düşük olan erişkinlere baktığımızda da değişik niteliklerde ve ağırlıkta ekonomik sıkıntılar yaşadıkları görülür. Buna rağmen sağlığa zarar verecek davranışları sürdürdükleri de dikkat çekicidir. Bu nedenle de erken yaşlarda sağlıklarını ve hatta hayatlarını kaybederler.

Değerlendirme ve tedavisel anlamda çok yönlü ve detaylı yaklaşımlar sonucunda durum daha olumlu kılınabilir. Bu noktada anne babalara, aile hekimlerine ve çocuk doktorlarına çok iş düşmektedir. Klinisyenler çocukta başarısızlığa neden olan sağlık sorunlarını belirleyerek ailelere yol göstermelidir. Bu çocuğun sağlığı kadar hayatını da kurtarmaktır. Bu nedenle çocuk doktorları başarısız çocuklardaki risk faktörlerinin belirlenmesinde de sorumluluk taşımalıdırlar. Özellikle de bir çocuğun okula hazır olup olmaması çok önemli olduğu için bu konuda anne babalara destek olmalıdırlar.

10 ÇOCUKTAN 1’İNDE OKUL BAŞARISIZLIĞI GÖZLENİYOR
Genellikle okul yaş grubunda başarısızlık yüzde 10-15 arasında değişir. Başarısızlık erkeklerde, azınlık gruplarda, yoksullarda, evde tek ebeveyni olan çocuklarda ve varoşlarda daha fazladır. Özürlü çocuklarda da başarısızlık 3 kat daha fazladır. Söz konusu özürlülük, daha çok konuşma ve dil bozuklukları, zihinsel gerilik ve duygusal olarak etkilenmiş çocukları içerir. Doğumda düşük kilolu olan çocuklarda da okul başarısızlığı daha fazladır. 

Ayrıca, okul başarısızlığının da sağlığı olumsuz etkilediği bir gerçektir. Bu durum genellikle yoksulluk ve anne eğitiminin düşük olması ile birlikte olduğu için değerlendirmek zordur. Ancak okul öncesi çocuklar için alınacak uzun vadeli tedbirlerle erişkin yaş gruplarında daha sağlıklı ve başarılı olmaları söz konusu olabilmektedir. Madde kullanımı, ergen gebeliği ve bununla ilişkili sorunlar bu durumda daha az görülür. 


Hekim olarak bizler ayırıcı tanı sorumluluğunda görev almalıyız. Bu nedenle hekiminize danışınız. Danışınız ki sizi doğru adrese yöneltebilsin. Düzenli olarak bir hekimin kontrolünde olmak da bu nedenle önemlidir. Hekiminiz sizi ve çocuğunuzu fiziksel olduğu kadar davranışsal ve duygusal anlamda da takip edebilsin. Sosyal gelişimini sizlerle birlikte izleyebilsin. İzlesin ki aykırılıkları algılayıp, size yardım edebilsin. 

Okulda başarısızlık çoğunlukla birden fazla nedenin etkili olduğu bir sorundur. Altta bir kronik hastalık yatabilir. Özellikle kansızlık, astım, şişmanlık, uyku apnesi, kistik fibrozis ve crohn hastası olanlarda okul başarısının düşük olduğu araştırma sonuçlarına dayalı gerçeklerdir. Sık tekrarlayan akut hastalıklarda da başarısızlık sıktır. Duyu organları ile ilgili sağlık sorunlarını da unutmamak gerekir. Görme ve işitme bunların başında gelir. Ayrıca okulda başarısız çocuklarda prematürelik, sara, depresyon, fenilketonüri, annede hipotiroidi olması ve annenin sigara içmesi nadir değildir. Beyin hasarı, menenjit, tik sorunları, kurşun zehirlenmesi de sinir sistemini olumsuz etkilediği için başarısızlık kaçınılmazdır. 

ÖĞRENME GÜÇLÜKLERİ KAPSAMINDAKİ HASTALIKLAR
Öğrenme güçlükleri kapsamında yer alan gelişimsel konuşma sorunları, kekemelik, gelişimsel okuma bozuklukları, yazılı ifade sorunları okul başarısını ciddi olarak tehdit eder. Ayrıca zihinsel gerilik, iletişim güçlükleri, dikkat eksikliği, hiperaktivite, otistik spektrum bozuklukları da altta yatan tıbbi neden olabilir.

Genetik hastalıklar, Fragile X sendromu,  hipo ve hipertiroidi gibi endokrin hastalıklar ve tabii ki çocukluk yaş grubunun psikiyatrik bozuklukları okul başarısını çok olumsuz etkiler. Bunlar arasında moral, uyku ve anksiyete bozukluları, fobiler ve panik sayılabilir. Madde kullanımı ve aile içindeki diğer sağlık sorunları da okul başarısını olumsuz etkileyen sağlık sorunlarıdır. Çok sık görülen bazı çok basit sorunların da okul başarısızlığına etkisi büyük olabilir. Özellikle demir eksikliği kansızlığı geri dönüşümü olmayan hafif IQ eksikliklerine yol açabilir. Sık hastalanmaya bağlı okul devamsızlığı da ciddi risk oluşturur. Çocuğun sürekli antihistaminik ve dekonjestan kullanmak zorunda olması, astım ve sara ilaçları da sınıf performansını olumsuz etkiler.

Çocuğun anne karnında karşılaştığı bazı durumlarda da okul başarı potansiyeli etkilenir. Annenin alkol ve madde bağımlısı olması, gebelikte annenin sigara kullanması örnek olarak verilebilir. Bebeğin IQ’su düşük, davranışsal sorun olasılığı ise yüksektir. Ayrıca annede hipotiroidi veya fenilketonüri olup tedavi edilmemesi de okul başarısızlığına davetiye çıkarır. Bu nedenle gebelik takipleri çok önemlidir.

Özellikle okul öncesi yaş döneminde annenin depresif olması, annenin ruh hastalığı da çocuğun okul başarısını zedeler. Çocukta algılama değerlendirme ve sorunlara yol açabilir.

Çocuklar okulda ilk 3 yılda okumak için öğrenir. Daha sonra ise öğrenmek için okur. Genellikle sorunlar 3 yıldan sonra ortaya çıkar. Okuma sorunları öğrenmeyi de başarıyı da etkiler.

DESTEK ALIN!
Doktorunuzla birlikte çocuğunuzun okula hazır olup olmadığı dikkatlice değerlendiriniz. Gerekirse daha ileri destek alınız. Olumlu ebeveyn ilişkileri okul başarısını destekler. Okuldan ayrılma talebini ve eylemini durdurabilir. Sorunların erken tanınması erken çözümünü de beraberinde getirerek başarıya olumlu etki eder.


Sonuç olarak diyebiliriz ki, okul başarısızlığı çocuğun sağlığını, sağlık sorunları da okul başarısını etkiler. Fakat akademik başarıyı sıklıkla sosyal, davranışsal ve duygusal sorunlar şekillendirir. Genellikle söz konusu tek bir faktör yoktur. Ebeveyn ve hekimler işbirliği, doğru zamanda doğru uzmanlıklardan yardım almak çocuğun akademik şansını arttırır. Bu da sadece okul değil hayat başarılarını da destekler.

 


Copyright 2007-2024 ® NETATÖLYE - Tüm hakları saklıdır. İzinsiz alıntı yapılamaz.