Kış geldi hastalıklar başladı... Havaların soğuması ve okulların da açılması ile birlikte o küçük burunlar akmaya, öksürükler kendini göstermeye başladı... Tabii ki çocuklarımız hasta olacak! Burun akıntısı, hapşırık , hafif ateş, tek tük öksürük basit üst solunum yolu enfeksiyonlarının en sık rastlanan bulguları. Özellikle okul öncesi dönemde yılda 5-8 kereye kadar üst solunum yolu enfeksiyonu geçirmek normal olabilir... Ama her zaman böyle olmuyor ne yazık ki... Bazı enfeksiyonlar sadece üst solunum yollarında sınırlı kalmıyor ve alt solunum yollarına iniyor ve işte o zaman bronşit ya da zatürre gibi hastalıklar ortaya çıkıyor...
Hemen her basit hastalıkta en kötü senaryo aklınıza gelsin diye söylemiyorum bütün bunları. Ama “Ne zaman zatürreden şüphelenmeliyiz?” Bunu bilmek önemli.
Bronşit ya da zatürre gibi bir alt solunum yolu enfeksiyonlarının erken tanı ve tedavisi çok önemlidir. Zatürre erken tanı ve tedavi aldığında özel durumlar dışında kalıcı bir sağlık sorununa yol açmaz. Ama erken tanı almadığında ya da tedavi edilmediğinde ne yazık ki hayatı tehdit eden bir hastalık haline bile dönüşebilir.
Zatürre hem dünya da hem de ülkemizde en önemli çocuk ölüm nedenlerinden biri olmaya devam ediyor.
Çocuklarda hangi bulguların varlığında zatürreden şüphelenmeliyiz?
Çocuğunuzun 39-40 dereceye çıkan titremeli ateşi, yoğun öksürüğü, göğüs ağrısı, karın ağrısı, nefes darlığı var ise zatürre akla gelmelidir. Böyle bir şüpheniz var ise hemen bir hekime başvurmanız uygun olacaktır. Çocuğun muayenesi zatürrenin tanısında çok önemlidir. Gerekli durumlarda akciğer filmi çekilir, balgam ve kan tahlilleri yapılır
Hangi çocuklar zatürre açısından risklidir?
Özellikle iki yaşın altındaki çocuklar zatürre açısından daha risklidir. Erken doğan, yeterli beslenemeyen, kalabalık ortamlarda yaşayan, altta yatan başka hastalığı olan, sigaraya maruz kalan, anne yaşı küçük, ve anne eğitimi az olan çocuklarda zatürre daha sıklıkla görünür. Anne sütünün önemini ne kadar vurgulasak azdır, anne sütü almayan çocuklar da zatürre açısından risk grubundadır.
Zatürre akciğerlerde kalıcı bir hasara yol açar mı?
Her hastalığın ağırlık derecesi vardır. Bazen zatürre sadece ağızdan verilen bazı antibiyotikler ile tedavi edilebilir. Ama zatürresi olan bazı hastaların yoğun bakımda tedavi edilmeleri gerekir, hastaların solunum desteğine ihtiyaçları olabilir. Ağır zatürre geçiren çocukların nefes borularında ( bronşlarında ) genişlemeler olabilir. Bu çocukların altta yatabilecek ve ağır zatürreye yatkınlığa sebep olabilecek hastalıklar açısından araştırılmaları gerekir. Bu hastaların mutlaka bir çocuk göğüs hastalıkları hekimi tarafından izlenmesi uygun olacaktır.
Zatürre tekrarlar ise ya da beklenen sürede iyileşmiyor ise önemlidir!
Zatürre tekrarlıyor ise (yılda ikiden fazla ya da toplam üçten fazla) ya da iyileşmesi beklenen sürede iyileşmiyor ise bu önemlidir. Zatürre genellikle 1 ile 4 hafta içinde iyileşir. Eğer zatürre bu sürede iyileşmiyor ya da tekrarlıyor ise kistik fibrozis, hava yollarına yabancı bir cismin kaçması, reflü, bağışıklık sisteminde yetersizlik, ya da hava yollarında var olan doğumsal bazı değişiklikler hastalıkların araştırılması gerekir.
Çocuklarımızı zatürreden koruyabilir miyiz?
Anne sütü ile beslenme zatürre riskini azaltıyor. Çocuklarımızı sigaraya maruz bırakmayalım. Başka oda da sigara içerek , camı ya da aspiratörü açarak çocuklarımızı sigaranın zararlı etkilerinden koruyamayız. Çok sayıda çalışma sigaraya maruz kalan çocuklarda üst ve alt solunum yolu enfeksiyonlarının daha sık olduğunu göstermiştir. Aşılama çok önemli çünkü ülkemizde kızamık, boğmaca, ve tüberküloz zatürrenin en önemli etkenleri arasında. Zatürre aşısı ülkemizde ulusal aşılama programında yer alıyor ve çocuklara 2-4 -6 -18. aylarda yapılıyor.
