Zatürre biz annelerin en çok korktuğu
tanılardan biridir. “Aman zatürre olmasın!” diye başlar konuşmamız eğer doktorla görüşme sırasında
zatürre sözcüğü geçerse; “Başlangıç tabii değil mi?” diye devam ederiz doktor zatürre tanısı koyarsa
ve tabii sonra da “İz kalmayacak değil mi?” diye de bitiririz sorularımızı.
Bu
yıl da oldukça sık duyduk, ya kendi çocuğumuza zatürre tanısı kondu ya da sınıf arkadaşlarına, bizim
de bulaşır endişesi ile uykularımız kaçtı. Gelin, zatürre, doktorların deyişiyle pnömoni hakkında
merak ettiklerimizi özetlemeye çalışalım.
PNÖMONİ NASIL BİR HASTALIKTIR? KİMLER RİSK
GRUBUNDADIR?
Pnömoni bakteriler ve virüsler gibi enfeksiyöz ya da bazen enfeksiyöz olmayan
etkenlere yanıt olarak akciğerde gelişen akut bir iltihabi reaksiyondur. Pnömoni; ateş,
solunumsal belirtiler ve akciğer grafi bulguları ile tanımlanan bir klinik tablodur.
S.
pneumoniae isimli mikroorganizma yenidoğan dönemi dışında çocuklarda en sık görülen bakteriyel
pnömoni etkenidir. En sık okul öncesi dönemdeki çocuklarda görülür. Kış sonu ve ilkbaharın
başlangıcında sıktır.
PNÖMONİ İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Konak
faktörleri:
o Yaş (< 1yaş)
o Düşük doğum ağırlığı ve erken doğum
o Beslenme bozukluğu olan çocuklar
o Altta yatan hastalık (doğumsal kalp
hastalıkları, şeker hastalığı gibi)
o D vitamini eksikliği
Sosyal /
Çevresel faktörler:
o Anne sütü ile beslenememe,
o Düşük sosyoekonomik
düzey
o Kalabalık yaşam koşulları
o Sağlık hizmetlerine ulaşamama
o
Anne yaşı ve annenin eğitimi
o Ev içi ve dış ortam hava kirliliği (sigara dumanına
maruziyet)
o Yetersiz aşılanma
o Kış mevsimi
PNÖMONİNİN BELİRTİLERİ
NELERDİR?
Klinik bulgular yaşa göre farklılıklar gösterebilir. Süt çocuklarında hastalık
genellikle viral infeksiyon düşündüren birkaç günlük burun akıntısı, göz akıntısı, kulak iltihabı
ile başlayabilir. Küçük çocuklarda, yüksek ateş, hızlı nefes alma, uykuya eğilim, huzursuzluk,
kusma, ishal ve karın ağrısı gibi hastalığa özgül olmayan bulgular ağırlıktadır.
Büyük
çocuklarda ani başlayan yüksek ateş (hemen daima ≥38.5 0 C), titreme, balgamlı öksürük, göğüs
ağrısı ve hasta görünüm tipiktir.
PNÖMONİDEN KORUNMADA AŞILAMANIN ÖNEMİ NEDİR? KİMLER AŞI
YAPTIRMALIDIR? HAMGİ TÜR AŞILAR KULLANILMAKTADIR?
İki tip pnömoni aşısı bulunur, konjuge
pnömokok aşısı ve polisakkarit aşı. Yedi valanlı konjuge aşı 2000’lerin başından bu yana 2-23 ay
arasındaki çocuklara yapılmaya başlanmış ve 24 ay-5 yaş çocuklara önerilmiştir. Ancak bu aşının
kapsamadığı serotiplerle enfeksiyon sıklığı arttığı için Şubat 2010’dan bu yana 13 valanlı aşı
(PCV13) kullanıma girmiştir. Konjuge pnömoni aşısı 2-59 ay arasındaki tüm çocuklara ve 60-71 ay
arasındaki risk taşıyan çocuklara önerilmektedir. Polisakkarid pnömoni aşısı da 2 yaşından büyük
olan bu risk grubundaki çocuklara önerilir.
Risk
Grubu Hastalık
_______________________________________________________
-Bağışıklıkyetmezliği -Kronik
kalp hastalığı
olmayan çocuklar
-Kronikakciğer
hastalığı
-Şeker
hastalığı
- Koklear implant
- Fonksiyonel veya
anatomik
-Orakhücreli anemi ve
dalak yokluğu olan
çocuklar
diğer kan
hastalıkları
-Kalıtsalveya
edinsel
dalakyokluğu
olanlar
-Bağışıklıksistemi
baskılanmış - HIV
enfeksiyonu
olan
çocuklar -Kronikböbrek
yetmezliği veya
nefrotiksendrom
- Bağışıklık sistemini baskılayan
ilaçalanlar
- Bağışıklık sisteminin doğuştan
olanhastalıkları
ÇOCUKLAR
İÇİN AŞILAMA TAKVİMİ NASIL OLMALIDIR?
Yeni 13 valanlı konjuge aşı eski 7 valanlı aşının
yerini almıştır. 7 valanlı aşı ile başlanan aşılama 13 valanlı ile tamamlanmalıdır. 5 yaşın
altındaki hastalara primer aşılaması 7 valanlı ile tamamlandı ise geldiklerinde bir doz 13 valanlı
aşı yapılması Amerikan Pediatri Akademisi tarafından önerilmektedir.
AŞI
TAKVİMİ:
İlk dozdaki yaş,
ay Primer
PCV13 PCV13 Ek doz
Dozsayısı
(12–15 ay) Doz sayısı
2–6
3
1
7–11
2
1
12–23 2
—
24–59 (sağlıklı
çocuklar)
1 —
24–71 (risk
grubundaki çocuklar) 2
—
Risk grubundaki çocuklara iki yaşında veya hastalık tanısı 2 yaşından sonra konuyorsa en
kısa zamanda polisakkarit aşı yapılmalıdır. Polisakkarid aşı yapılan çocuklara konjuge aşı da
yapılmadıysa yapılmalıdır. Risk grubundaki çocuklara beş yıl sonra bir polisakkarid aşı daha
yapılır, ancak iki aşıdan fazla yapılması önerilmemektedir.
PNÖMONİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
TEDAVİNİN HEDEFLERİ NELERDİR?
• Oksijenlenmenin sağlanması
• Yaşamsal
fonksiyonların desteklenmesi
• Etken mikroorganizmanın temizlenmesi
• Klinik
hastalığın iyileşmesidir.
Tedavinin seçimi; hastanın yaşı, klinik, laboratuar ve radyolojik
bulguları, farklı mikroorganizmaların bölgesel ve mevsimsel prevalansı, bölgesel antibiyotik
direnci bilgileri ve direnç gelişimini kolaylaştıran kişisel risk faktörlerine
dayandırılmalıdır. Bu verilerin dikkate alınarak hazırlandığı pnömoni tanı ve tedavi rehberlerine
uyulması gerekir.
Sağlıklı, güzel bir yaz dileğiyle...
