ÜYE OL | ŞİFREMİ UNUTTUM

 

Ergenlik normalde 3-5 yıl süren bir süreçtir. Bu süre içinde boy artımı gerçekleşir, ancak bazı çocuklarda ergenlik daha kısa sürer.

Örneğin; bir kız çocuğunda meme tomurcuklanmasının başlamasından yani ergenlik başlamasından 1 yıl sonra adet gözlenirse, bu kız çocuğunun boy artışı; adetleri meme tomurcuklanmasından 3 yıl sonra ortaya çıkan kız çocuğuna göre daha az olur ve dolayısıyla boyu daha kısa kalır. Erkek ergenler için de aynı durum söz konusudur. Eğer ergenlik erken tamamlanırsa, boylar akranlarından daha kısa olur.

ANNE-BABA BOYUNA GÖRE ÇOCUĞUN BOYU HESAPLANABİLİR Mİ?
Çocuğun boyunun belirlenmesinde, anne ve babanın boy uzunluğunun etkisi vardır. Çocuğun büyümesini tamamladığında beklenen boyu (hedef boy) aşağıdaki formüllerden hesaplanabilir:

Erkekler için: Babanın Boyu + (Annenin Boyu + 12.5 cm) / 2
Kızlar için: (Babanın Boyu - 12.5 cm) + Annenin boyu / 2

Ancak, bu sadece genetik boy hesabında kullanılır. Diğer faktörler de boyu etkiler.

PREMATÜRE VE DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIKLI BEBEKLERDE BOY UZAMASI, NORMAL KİLOLU DOĞANLAR GİBİ MİDİR?
Çocuklardaki boy kısalığının bir nedeni de anne karnında yetersiz beslenmedir. 9 ay süreli normal doğumdan sonra dünyaya  gelmiş olmalarına rağmen, doğum ağırlığı 2500 gramın altında olan veya prematürE bebekler (37 haftadan önce doğanlar) 4 yaşına kadar akranlarını yakalayabilirler.

Zamanından önce doğan (37 haftadan önce) veya doğum ağırlığı 2500 gramın altında olan çocukların dörtte biri, 4 yaşına kadar akranlarını yakalayamazlar. Genellikle 4 yaşına kadar akranlarını yakalayamayan prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerde, ergenlikte ve erişkin yaşta boylarının kısa kalmaması için destek gerekir.

Hayatın ilk üç yılında düzenli ve yeterli beslenme vücut depolarını dolduracağı için, bu ilk üç yıl hayatın bundan sonraki dönemindeki büyüme potansiyelinin belirlenmesinde önem arz eder. İlk 3 yaşta uygun kiloda olmayan ve beslenme yetersizliği olan çocuklarda, hayatın ileriki yıllarında boy kısalığına rastlanabilir. Bu çocuklar ergenlikte de akranlarını yakalayamazlar.

BOY KISALIĞI İLE TİROİD HORMONU ARASINDAKİ İLİŞKİ NEDİR?
Boy kısalığına yol açan hormon hastalıkları içinde öncelikle tiroid hormonunu ele almak gerekir. Normal boy artışı için tiroid hormonu gereklidir. Tiroid bezi boynun alt kısmında bulunan ve tiroid hormonlarını salgılayan bir bezdir. Tiroid normal boyutta olduğu zaman görülmez ve elle hissedilmez. Büyüdüğü zaman elle hissedilir ve baş normal durumda veya geriye atıldığı zaman görünür hale gelir. Bezin vücuttaki görevi tiroid hormonları yapmak ve kana salgılamaktır. Tiroid hormonları olan T3 ve T4 tiroidden salgılanır ve TSH adı verilen hipofizden salgılanan hormonla uyarılır. TSH tiroid bezini uyararak tiroid hormonlarının, yani T3 ve T4’ün salgılanmasını sağlar. Tiroid hormonları büyüme ve gelişme, oksijen kullanımı ve ısı oluşumu, sinirsel işlevler, şeker, yağ ve proteinlerin kullanımı ile vücut metabolizmasını ayarlar. Tiroid hormonu eksikliği hem yavaş büyüme hem de zekanın az gelişmesi ile sonuçlanır. Bu sorun doğuştan olabileceği gibi çocukluk veya erişkin çağda herhangi bir zamanda gelişebilir. Tiroid hormonu eksikliği, kan testi ile saptanır ve ilaç ile kolayca tedavi edilir.

BÜYÜME HORMONU İLE BOY KISALIĞI ARASINDAKİ İLİŞKİ NEDİR?
Büyüme hormonu, boy artışını doğrudan etkileyen hormondur. Hipofizden salgılanır. Büyüme hormonu eksikliği ile beraber hipofizden salgılanan diğer hormonlar da eksik olabilir. Bu durum doğumsal olabileceği gibi, beynin doğum sırasında veya sonrasında zarar görmesi (ikiz gebelik, makat geliş gibi), şiddetli kafa yaralanması, hastalık nedeniyle beynin hasar görmesi (menenjit gibi), ışın tedavisi veya tümörler nedeniyle olabilir. Ancak büyüme hormonu eksikliğinin en önemli nedeni idiyopatik dediğimiz, bilinmeyen nedenlerdir. Belli bir yaşa kadar normal büyüyen bir çocukta, boy artışında duraklama veya yavaşlama saptanır. Çocuk akranlarından geri kalmaya başlar. Büyüme hormonu eksikliği olan bir çocuk kısa boyludur, ancak vücudunda orantısızlık yoktur. Hafif kilolu, yüzleri yaşlarına göre küçük çocuklardır. Büyüme hormonu eksikliği olan çocuklar ergenliğe de geç girerler. Tanı için büyüme hormonu testleri yapılır ve tanı konduktan sonra tedavi edilir.