TÜP BEBEK YAZI DİZİSİ

ERKEKTEN KAYNAKLANAN KISIRLIK NEDENLERİ

ERKEKTEN KAYNAKLANAN KISIRLIK NEDENLERİ

Kadınlarda görülen kısırlık nedenlerini öğrendik. Peki, erkeklerde kısırlığa yol açan faktörler nelerdir? Erkeklerde bu nedenler hormonal nedenler ve testislere ait nedenler olarak iki grupta inceleniyor.

- Erkekten kaynaklanan kısırlık nedenleri nelerdir?
Erkeğe ait infertilite sebeplerini hormonal nedenler ve testislere ait nedenler olarak iki grupta incelemek gerekir.

- Hormonal bozukluklar kısırlığa sebep olabilir mi?
Beynin alt kısmında bulunan hipofiz bezi FSH ve LH hormonlarını salgılamaktadır. Bu hormonlar testislerden sperm üretimini ve erkeklik hormonu olan testosteronun salgılanmasını uyarır. Bu hormonlara ait bozukluklar veya değişiklikler testislerde sperm üretim bozukluğuna yol açabiliyor.

- Sperm üretiminin gerçekleştiği organ testis, testislerde kısırlık gelişimine sebep olabilecek sorunlar nelerdir?
Testise ait nedenleri iki alt gruba ayırarak inceleyebiliriz: Sperm yapım bozukluğuna bağlı nedenler ve sperm atım bozukluğuna bağlı nedenler. Zira sperm yapımında problem olabileceği gibi, üretilen spermlerin dışarıya atılmasında da sorun olabilir.

SPERM ÜRETİMİ NEDEN BOZULUR?
- Sperm üretimi hangi koşullarda bozuluyor ?
Testislerde hormonların uyarısına yanıt vererek sperm üreten ve germ hücresi adı verilen hassas hücreler bulunur .Bu hücrelerin fonksiyonlarını devam ettirebilecek ideal koşulların bozulması sperm üretiminde problemler çıkmasına sebep olacaktır. Örneğin; radyasyona maruz kalmak bu hücrelerin sperm üretimini durdurmasına sebep olacaktır. Diğer yandan kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar, vücut geliştiren sporcuların yüksek dozda kullandığı androjen ilaçlar, alkol, marihuana, eroin gibi bağımlılık yapıcı maddeler sperm üretimini ciddi boyutta engellerler. Ayrıca böbrek yetmezliği, karaciğer yetmezliği, orak hücreli anemi gibi sistemik hastalıklarda da sperm yapımı önemli derecede azalır.

- Erişkin yaşta geçirilen kabakulak enfeksiyonu kısırlık nedeni midir?
Erişkin bir erkekte geçirilen kabakulak enfeksiyonu “kabakulak orşiti” adı verilen testis iltihabına sebep olabilir. Bu durum testis dokusunda kalıcı hasara sebep olarak sperm üretimini azaltabilir veya tamamen engelleyebilir.

- Testislerin çocukluk çağında normal yerine inmemesi kısırlık nedeni olabilir mi?
İnmemiş testis olarak adlandırılan durum testislerin normalde olması gereken yerden farklı olarak kasık kanalında veya karın içerisinde bulunmasıdır. Testislerin yeterli fonksiyon gösterebilmesi için vücut ısısından 1-1,5 C derece daha düşük ısılı bir ortamda bulunmaları gerekir. Bu yüzden de testisler vücut dışında tıp dilinde skrotum, halk arasında torba adı verilen yapıların içerisinde bulunur. Doğum sonrası erkek bebeklerde testislerin torbaların içine inmemesi, problemin uzun süre fark edilememesi ve düzeltilmemesi durumunda bebeğin gelecekte kısır olmasına sebep olabilir. Erkek bebeklerde testisler torbaların içinde değil ise çocuk bir yaşına gelmeden ameliyat ile yerine konmalıdır.

VARİKOSELE CERRAHİ TEDAVİ
- Varikosel nedir? Kısırlığa nasıl sebep olur?
Erkek kısırlığına sebep olan problemlerden biri de varikosel dediğimiz testis toplardamarlarının genişlemesidir. Toplardamarlardaki genişleme, bu bölgede damar içerisinde kanın göllenmesine, testiste beslenme bozukluğuna ve bölgesel ısı artışına bağlı olarak sperm hareket, sayı ve şekil bozukluğuna sebep olur. Varikoselin tedavisi cerrahi olarak yapılmaktadır. Özellikle varikosel ameliyatından sonra sperm kalitesinde ve sayısında geçici bir azalma olabileceği, bunun doğal olduğu ameliyat öncesinde mutlaka hastalara anlatılmalıdır.

- Üretilen spermlerin atımına ilişkin problemler nelerdir?
Testislerde üretilen spermler, sperm taşıyıcı kanallar aracılığı ile penise taşınır. Sperm hücreleri, bu kanallardaki bir tıkanıklığa bağlı olarak meniye ulaşamayabilir. Bu kanal tıkanıklıklarının cerrahi olarak açılabilme işlemleri pek başarılı olmamaktadır. Bu nedenle kanaldan iğne ile spermlerin alınması ve bu spermlerin mikroenjeksiyon işleminde kullanılması uygulamada tercih ettiğimiz yöntemdir.

- Sperm kanallarına ait doğuştan gelen anormallikler var mıdır?
Spermleri taşıyan kanallara tıp dilinde vaz deferens adı veriliyor. Bu organlar doğumsal olarak tek veya çift taraflı eksik olabilir. Bu kişiler yüzde 50-80 oranında Kistik Fibrozis adı verilen genetik bir hastalığın taşıyıcısı olabilirler. Yine bu durumda da testislerden cerrahi yöntemlerle aldığımız spermleri tüp bebek tedavisinde kullanarak çiftleri çocuk sahibi yapmaktayız.

- Sperm atılımına ait diğer problemler nelerdir?
Şeker hastalığı, nörolojik hastalıklar, travma sonucu bel omurlarının hasar görmesi, mesane veya idrar kanalı ameliyatları sonrası gibi durumlarda boşalma sırasında meninin penisten gelmesi yerine mesaneye doğru geri kaçması söz konusudur (retrograd ejakülasyon). Bu durumu oluşturan nedenlere yönelik çeşitli tedavi seçenekleri bulunmaktadır.

İZAH EDİLEMEYEN İNFERTİLİTE
- “İzah edilemeyen infertilite” terimi ile anlatılan nedir?
Çocuk sahibi olamayan çiftlerin yaklaşık yüzde 5-10’unda tüm testler normal bulunabiliyor. Bilinen tüm araştırmalara rağmen kısırlığı oluşturan neden ortaya çıkarılamamış ise, “izah edilemeyen infertilite”den bahsediyoruz. Üreme genetiği ile üreme sistemi bağışıklık mekanizmaları ile ilgili bilgilerimiz geliştikçe mutlaka bu sebepleri birer birer bulabileceğiz. Ancak bu günkü tıp bilimi henüz bu bilmeceyi tam bir netlikle çözebilmiş değil.

- Çiftte “izah edilemeyen infertilite” saptanması durumunda ne yapılabilir?
Açıklanamayan infertilite tedavisinde, sınırlı başarılarla aşılama ve ovülasyon indüksiyonu (yumurtlamanın ilaçla uyarılması tedavisi) uygulanabilir. Aşılama tedavisi ile deneme başına elde edilen gebelik oranı yüzde 10-15 civarındadır. İlk 3 denemeden sonra başarı oranı belirgin olarak azalmaktadır. Bu nedenle 3 defa aşılama yapılmış ve gebelik elde edilememiş ise daha fazla aşılama yapılmasını önermiyor, tüp bebek tedavisine geçilmesini tavsiye ediyoruz.

BU YAZI DİZİSİNİN DİĞER BAŞLIKLARI İÇİN TIKLAYINIZ