Çocuklarınızı boş yere azarlamayın, çünkü hatalardan


ders çıkarmak ancak 12 yaşından sonra mümkün.

Sekiz yaşındaki çocukların öğrenme stratejileri 12 yaşındakilerden ve erişkinlerden çarpıcı biçimde farklılık gösteriyor. Sekiz yaşındakiler öncelikle pozitif geri bildirimden ("Aferin") bir şeyler öğrenirken, negatif geribildirim ("yine mi yanlış yaptın") nadiren tehlike çanlarını çaldırıyor.

On iki yaşındakiler negatif geribildirimi işlemede ve hatalardan ders çıkarmada daha başarılılar. Erişkinlerse bunu daha etkin bir biçimde yapıyorlar.

fMRG tekniğini kullanan, Leiden Brain and Cognition Lab'den, gelişim psikoloğu Dr. Eveline Crone ve meslektaşları sekiz yaşındakilerin negatif geribildirime oldukça hatalı tepkiler verdiklerini saptadılar. Bu farklılık özellikle bilişsel kontrolden sorumlu, serebral korteksteki beyin bölgelerinde gözlenebiliyor.

Sekiz, dokuz yaşındaki çocuklarda, bu beyin bölgeleri pozitif geribildirime güçlü bir biçimde tepki verirken, negatif geribildirimlere nadiren yanıt veriyorlar. Fakat 12, 13 yaşlarındaki çocuklarda ve erişkinlerde ise bunun zıttı geçerli. Onlarda beyindeki "kontrol merkezleri" en fazla negatif geribildirimden aktive olurken, pozitif geribildirimden çok daha az aktive oluyor.

Crone ve meslektaşları MRG tekniğini kullanarak, 8-9 yaşlarındaki çocuklar, 11-12 yaşlarındaki çocuklar ve 18-25 yaşlarındaki erişkinler olmak üzere, üç farklı yaş grubunu karşılaştırdılar. Genelde çocuklar ve erişkinler mukayese edildiği için, bu üç çeşit sınıflandırma daha önce hiç yapılmamıştı.

Crone alınan fMRG sonuçlarını çocuk gelişimine ilişkin mevcut literatürle karşılaştırdı. "Literatüre baktığımızda, küçük çocukların ödüle cezadan daha iyi yanıt verdikleri görülüyor. Bunun nasıl olduğunu tasavvur etmek zor değil. Bir şeyi iyi yapmama bilgisi iyi yapmış olma bilgisinden daha çapraşık. Eskisi gibi devam etmek yerine, hatalardan ders çıkarabilme daha karmaşık bir süreç içeriyor. Kendinize tam olarak neyin yanlış gittiğini ve bunun nasıl mümkün olabildiğini sorabilmeniz gerek."

Sekiz ile on iki yaşındakiler arasındaki bu fark edinilen deneyimin bir sonucu mu yoksa beyin gelişimiyle mi ilişkili? Bunun yanıtını henüz kimse bilmiyor. Crone'a göre bu tarz bir beyin araştırması sadece on yıldır mümkün. Ve yanıtlanması gereken çok fazla soru var. Fakat muhtemelen bu durum beynin olgunlaşması ve deneyimin de işin içine katılmasıyla ilişkili.

Ayrıca pozitif geribildirime güçlü bir şekilde yanıt veren bir beyin bölgesi de söz konusu: Serebral korteksin hemen dışında bulunan bazal gangliyon. Bu beyin bölgesinin etkinliği hiç değişmiyor. Tüm yaş gruplarında aktif olmayı sürdürüyor