Çocuğumuzun okul hayatında başarılı olabilmesi için yapmamız ve yapmamamız gerekenler nelerdir?
Oğlum birinci sınıfa başladığı ilk gün eve geldiğinde "Ben artık okula gitmeyeceğim" dedi... "Neden oğlum?" diye sorduğumda "Okumam-yazmam var diplomamı da aldım (ki gerçekten yuvadan mezun olurken kep töreni bile yapmışlardı). Şoför olmak istiyorum ve okulda araba kullanmayı öğretmiyorlar" diye cevap verdi.
"İşte" dedim. "Benim oğlum! Durum değerlendirmesi yapmış, kararlarını vermiş ve geleceğini şekillendirmeye başladı bile..." İlk gün itibarı eğitimin önemine ilişkin ilk konuşmamızı yaptık onunla...
Bu yazıyı neden yazdım? Çünkü artık oğlum 6. sınıf oldu, onun eğitimi le ilgili yeni bir döneme giriyoruz. "Neler yapmalıyım? Hatalarım nelerdir? Nasıl daha iyi olabiliriz?" diye düşündüm araştırdım ve bulduklarımı sizler ile paylaşmaya karar verdim, umarım beğenirsiniz...
ASLA GEÇ DEĞİL...
Unutmayın, çocuğunuzun akademik başarısını geliştirebilmek için asla çok erken ya da çok geç değildir. Aslında çocuğunuzun okuldaki başarısı hayat boyu başarı için gerekli. İlköğretimdeki başarı, çocuğunuzun hangi liseye gideceğini, lisedeki başarısı üniversiteye gidip gidemeyeceğini ya da hangi üniversiteye gideceğini, hangi üniversiteye gittiği ve hangi mesleğe sahip olduğu, ne kadar donanımlı olduğu; aslında onun hayatının geriye kalanını nasıl geçireceğini belirliyor. Domino taşları gibi yani...
Özellikle anne olarak eğitim ile ilgili sorumlulukları çoğu kez tek başına üstlenmek zorunda kalıyor iseniz ya da çok yoğun bir çalışma programınız var ve çocuğunuza yeterince vakit ayıramıyorsanız çocuğunuzun akademik olarak başarılı olabilmesi için öneriler nelerdir?
HER ŞEY SİZİN TUTUMUNUZLA BAŞLAR
Ebeveynlerin hayata ve okula karşı olan bakış açıları çocuklarını direkt olarak etkiler. Okulda öğretilen bilgilerin çoğunun gereksiz ve zaman kaybı olduğunu düşünen bir ebeveynin çocuğu da aynı görüşlere sahip olacaktır. Bunun aksine çocuklarına eğitimi sevdirmeye çalışan bir ailenin çocuğu da eğitimin ve hayatta çaba göstermenin değerini bilen bir öğrenci haline gelecektir.
Okuldaki başarı sadece doğal zekadan çok daha fazlası ile ilgili. Organizasyon, zamanın iyi kontrol edilmesi, önceliklerin belirlenmesi, konsantrasyon ve motivasyon okul başarısının en önemli belirleyicileridir.
GÖZLEMLERİNİZİ ÇOCUĞUNUZUN DEĞERLENDİRMELERİ İLE BİRLEŞTİRİN
Ödevler mi çok zor? Zamanını planlamak ile ilgili sorunu mu var? Çok kolay mı dikkati dağılıyor. Yoksa basitçe okulla ilgilenmiyor ve motivasyona mı ihtiyacı var?
Organize olmasına yardımcı olun, birçok öğrenci için akademik sorunlar, zihinsel yeteneklerin az olması ile ilgili değil, çocukların yeterince organize olamaması ile ilgilidir. Benim oğlumun en önemli sorunlarından biri bu mesela. Akşamları onu yatırdığımda genellikle tam uykuya dalarken bana şöyle diyor. "Anne biraz tedirginim..." Bu cümle aslında çok komik geliyor bana. Sonrasında eski Türk filmlerindekine benzer diyaloglar oluyor aramızda. "Neden tedirginsin oğlum?" diye sorduğumda "Türkçe ödevimi ve sanırım rehberlik ödevimi okulda unutum" oluyor cevabı. Kocaman bir çantası olduğu ve nerede ise sahip olduğu tüm okul materyalini yanında taşımasına rağmen o gün gerekli olan en az bir iki şeyi okulda unutmuş oluyor genellikle...Bu çocuğunuzun hazırlayacağı bir proje ile ilgili bir materyali ya da kalem kutusunu okulda unutması olabilir.Bu konuda neler yapabiliriz? Onun organize olmasına yardımcı olun.Her gün okula götürmesi gereken ve okuldan getirmesi gerekenler ile ilgili bir liste yapın (Ben yapacağım mutlaka!). Bu listelerin birini çantasına birini de evde kolayca görebileceği bir yere, kapının yanına koyun mesela. Onunla birlikte daha kolay organize olmasına yardımcı olabilecek ödev defteri, dosyalar vb. gibi malzemeler için birlikte alışverişe çıkın.
ZAMANI İYİ KULLANMAK ÇOK ÖNEMLİ
Sizin evde de böyle mi oluyor? Okuldan bir proje ödevi verildiğinde genellikle en az 2 hafta vakti olmasına rağmen bir gece öncesine kadar genellikle kadar bu konu ile ilgili hiç bir şey yapmıyor oğlum. Benim eve geç geldiğim bazı akşamlarda "Anne yatmadan önce bu elektrik devresini içine koyacağımız bir bina YAPMAMIZ gerekiyor diyor mesela." Nedense birden bire bizim ödevimiz oluyor. Büyük bir takvim alıp çalışma odasına koyup üzerine projeler, sınav tarihleri gibi önemli günleri kaydetmeyi planlıyorum bu sene. Ödevin tamamlanması gereken tarih ve o zamana kadar her gün proje ile ilgili yapılacakları yazılabilir.
OKULDA NELER OLUYOR?
Gerçek bilgi kaynağı çocuğunuz. "Okulda neler oluyor ?" diye sorun ona. Günün en güzel bölümü hangisi? Bu gün sana ilginç gelen ne öğrendin? Çocuğunuz bu hafta hangi kitabı okuyor? Okul ile ilgili ve kendi performansı ile ilgili neler hissediyor? Unutmayın gayret ve coşku bulaşıcıdır. Sizin çocuğunuzun okulu ile ilgili olan heyecanınız onu da etkileyecektir.
KENDİ GÜVENSİZLİKLERİNİZİ AŞIN
Harvard Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma, çocukluğunda okul ile ilgili olumsuz deneyimleri olan ebeveynlerin kendi çocuklarının akademik programları ile daha az ilgilendiklerini göstermiş. Bu ebeveynler ayrıca çocuklarının öğretmenleri olan iletişimlerde de kendilerini rahat hissetmiyorlarmış. Sonuç, kendi yaşadığınız zorlukların çocuklarınızın da zorlukları haline gelmesine izin vermeyin.
ÇOCUĞUNUZ İLE BEKLENTİLERİNİZİ PAYLAŞIN
Bu konuda çocuğunuz ile birbirinizi anladığınızdan emin olmalısınız. Dersleri okul dışında yaptığı diğer aktivitelerden daha önemli mi? Ödevini tamamlamadan arkadaşları ile oynamasına izin var mı? Hangi notları almasını planlıyorsunuz? (Notlar ile ilişkili olarak çocuğunuzun durumunu ve beklediğiniz iyileşmeleri hesaba katarak beklentileri oluşturmakta fayda var.) Bizim bu seneki pazarlığımız en az 90 ile başladı. Çok mutlu olmasam da bazı sınavlar için 85'i kabul edebileceğim noktasında anlaştık oğlum ile...
Bu arada unutulmaması gereken bir konuda ne kadar çaba harcadığı. Bu her zaman çok önemli. Eğer çabalamasına rağmen planladığınız düzeyin gerisinde kalmış ise gelecek sefere daha iyi olabileceğini unutmamak ÇOK FAZLA BASKI UYGULAMAMAK VE DESTEKLEYİCİ OLMAKTA fayda var. Çocuğunuzun eforu sizin gururlanmanız için yeterli. Bütün çocuklar tüm sınavlardan en yüksek notları almaz ya da lise ya da ünversite giriş sınavlarında çok başarılı olamaz. Ama çalışması, yapabileceğinin en iyisini yapmaya çalışması onunla gurur duymamız için yeterlidir. Tabii ki akademik başarı önemli, ama önceliğimiz her zaman onların sağlığı ve mutluluğu.
EV ÖDEVLERİNİ TAKİP EDİN
Bu konu da benim üzerinde biraz daha çalışmam gereken bir konu. Bizim evde ödev kontrolü genellikle şöyle oluyorDU. Ben oğluma sesleniyorum. "Oğluuum ödevlerini yaptın mı?" O da cevap veriyor, "Yaptım anne!' Ben de "Aferin Oğlum" diyorum. Ama artık 6. sınıf olduk ve ödevlerin düzgün bir şekilde yapılıp yapılmadığını daha iyi kontrol etmeyi planlıyorum.
Ödevlerin yapılmaması ya da zamanında tamamlanmaması genellikle kötü notlar ile sonuçlanır. Gün içinde çocuğunuzun ödevini yapacağı bir zaman dilimi belirleyin. Çocuğun ödev yapacağı alanın televizyondan uzak olması ve sessiz rahatsız edilmeyeceği bir ortam olması önemli. Eğer ödevini yaparken bilgisayar kullanmak zorunda ise arada bir oyunlara dalıp dalmadığını ya da internette gezinmediğini kontrol etmekte fayda var. Sizinde etrafında olabileceğiniz bir ortam en iyisi. O sırada siz yemek hazırlıyorsanız mutfak masasında yapabilir ödevini mesela. Böylece hem siz onu kontrol edebilirsiniz hem de istediği zaman size soru sorabilir.
Okuldaki akademik başarı için olduğu kadar hayatının geri kalanında ve özellikle iş hayatındaki başarı için zamanını düzgün kullanmayı öğrenmesi önemli.
ÖNCELİKLERİNİZİ BELİRLEYİN
Birçok çocuk arkadaşları ile oynamak, televizyon seyretmek ya da bilgisayar oyunlarını oynayabilmek için okul ödevlerini ihmal ediyor. Bilgisayar oyunlarını ve televizyonu kapatın. AKADEMİK BAŞARISIZLIĞIN EN ÖNEMLİ NEDENLERİNDEN BİRİNİN SÜREKLİ MEDYA UYARISI OLDUĞU DÜŞÜNÜLÜYOR. Artık çocuklar hiç bir şey hayal etmek zorunda değil, çünkü her şey onlar için hayal edilmiş. Bilgisayar ve video oyunlarında ise doğru düşünme ve sorgulama kabiliyetinin yerini elektronik bir uyarıya karşı hızlı cevap verebilme yeteneği alıyor. Eski moda düşünmeyi gerektiren satranç gibi oyunlara çocuklar pek ilgi göstermiyorlar artık ne yazık ki.
Çocuğunuzu kendi oyunlarını yaratmaya, hayal etmeye ve oynamaya yönlendirmeye çalışın. Aktif düşünce çocukların akademik gelişimi için en önemli gerekliliktir.
Çocuğunuz önceliklerini belirler ve zamanı iyi kullanılır ise sonunda mutlaka dinlenmeye ve eğlenmeye ayırabileceği vakit kalacaktır.
ÇOCUĞUNUZUN ÖĞRETMENİ VE OKULU İLE YAKIN TEMASTA OLMANIZ ÖNEMLİ
Öğretmenler çocuğunuzun ihtiyaçlarını ve başarılarını sizinle paylaşmaktan mutluluk duyarlar. Biz bu konuda hep çok şanslı idik. Öğretmenlerimiz birkaç kez kez oğlumda benim bile farkedemediğim sıkıntıları saptayıp, nedenleri bulup sorunları çözümlediler. Ayrıca unutmayın, çocuklar sizin öğretmenleri ile iletişim halinde olduğunuz bilir ise hem daha motive olurlar hem de daha pozitif davranışlar sergilerler. Arada bir onu okula bırakmak ya da almak bu sırada kısa da olsa öğretmeni ile görüşebilmek iyi olur. Buna vaktiniz yok ise bu email ya da telefon ile yapılabilir.
İYİ BESLENME ALIŞKANLIKLARI VE SAĞLIKLI YAŞAM ÖNEMLİ
Annelerimiz haklı her zamanki gibi! Kahvaltı çok önemli. İyi bir gece uykusu uyuyan ve kahvaltısını iyi yapan çocukların bunu yapamayan arkadaşlarından daha başarılı olduğu gösterilmiş. Düzenli fiziksel aktivite büyümeyi ve gelişmeyi olumlu etkiler. Çocukların gün boyu derslere daha iyi konsantre olmalarına ve uyanık olmalarına yardımcı olur. Fiziksel olarak yeterince aktif olan çocuklar geceleri de daha iyi uyurlar. Çocukların makul bir saattte yatağa gitmesi yeterince uyuması da çok önemli.
ÇOCUĞUNUZUN OKUL DIŞINDA BAZI AKTİVİTELERİ OLMASI ÖNEMLİ
Bu aktivitelerden bazıları takım çalışmasını öğretir. Çocuğunuzun ilgilendiği, iyi olduğu aktiviteleri keşfetmesine izin verin ve onu destekleyin, bu aynı zamanda onun kendine güvenini yerine getirecektir. Onun bu konu ile ilgili heyecanın paylaşın.
Okul dışında bazı faaliyetlerde bulunması faydalı, ama her konuda olduğu gibi bunda da ipin ucunu kaçırmamak lazım. Ben bazı ebeveynler "Pazartesi piyano dersimiz var Salı- Perşembe at biniyoruz, Çarşambaları bale dersleri hafta sonları da yüzüyoruz" diyorlar. Şaka gibi, yazarken bile yoruldum. Çocuğunuzun arkadaşları ile ya da hobileri ile ilgilenebileceği tamamen BOŞ bazı vakitlerin kaldığına emin olun... Birlikte yemek hazırlayın, ailecek yürüyüşe çıkın. Beraber geçirdiğiniz bütün bu zamanlar onun düşüncelerini dinlemek, ihtiyaçlarını var ise sıkıntılarını anlamak için çok iyi fırsatlar olacaktır emin olun...
AKADEMİK BAŞARI GENETİK OLARAK MI BELİRLENİYOR YOKSA GELİŞTİRİLEBİLİR Mİ?
Konu ile ilgili uzmanların da tartıştıkları bir konu bu... Akademik başarı şansını arttırabilmek için çocuğumuz çok daha küçükken yapabileceklerimiz var mı?
• Yine yurt dışından veriler...Yapılan çalışmalar 2 yaşın altındaki çocukların yüzde 60'ının her gün en az 2 saat TV seyrettiğini göstermiş, yüzde 30'unun yatak odasında TV var. Bu sayılar ülkemizde daha mı az? Hiç sanmıyorum... Çocuk sağlığı ile ilişkili çok sayıda saygın kurum bebeklere TV seyrettirilmemesini öneriyor. TV seyretmenin hiç bir faydası yok! Üstelik kavramaya ya da idrak etmeye ilişkin becerileri olumsuz etkiliyor. Bebeklerimizin gerçek insanlar ile iletişme geçecekleri ve beyin gelişimi için çok değerli olan vakitlerini boşa harcamaları anlamına geliyor.
• Anne sütü ile beslenme bir çok konuda olduğu gibi burada da önemli. Mümkün ise ilk 6 ay sadece ve sadece anne sütü ile besleyin bebeklerinizi diyoruz her zaman.
• Bir enstrüman çalan çocukların çalmayanlar ile karşılaştırldığında sözel becerileride daha iyi oldukları gösterilmiş. Akla şu soru gelebilir. "Akıllı çocuklar mı müzikte daha iyi? Yoksa müzik mi çocukları daha akıllı yapıyor?" Genlerimiz kaderimizi kontrol mü ediyor? Genetik ile ilgilenen bilim adamları genellikle bu fikirden çok hoşlanmıyorlar.
• En az 500 kitabın bulunduğu bir evde büyüyen çocukların, hiç kitap olmayan ya da az sayıda kitabın olduğu evlerde büyüen çocuklar ile karşılaştırıldığında liseyi bitirebilme ve üniversiteden mezun olma oranlarının daha yüksek olduğu gösterilmiş. Sadece kitap almayın, onları okuyun. Çocuğunuz anne babasının kitap okuduğunu görsün. Ben bunu kaç kez denedim, benim kitap okuduğum zamanlarda oğlum kitap okuyor. Eğer ben yoğun isem ve kitap okumaya fırsat bulamıyorsam genellikle o da bulamıyor. Çocuklar söylediklerimizden değil de yaptıklarımızdan etkilenirler. Okumayı seven aileler çocuklarına okumanın ilginç, eğlenceli ve buna değer olduğunu gösterirler.
HANGİ AİLE ÇOCUĞUNUN BAŞARISIZ OLMASINI İSTER Kİ?
Unutmayın! Okuldaki başarı sadece doğal zekadan çok daha fazlası ile ilgili. Bir çok çocuk okulda başarılı olmak istediğini söyler ama akademik olarak başarılı olmak için gerektiği kadar çalışmaz.
Çocuklarınıza yüksek beklentiler koymayı öğretin. Bilgili olmak güçlü olmaktır. Biz şöyle diyoruz evde, "Konfüçyüs amca ne demiş, ‘Eğer ağaca çıkmak istiyorsanız, yıldızlara çıkmaya niyet edin, başarırsınız.'" Gerçekten de öyle, neden olmasın?
İkinci en sık tekrar edilen sözlerden biri de şu, "No pain no gain..." Çok eski bir söylem bu; 2. yüzyılın başlarından itibaren kullanılıyormuş... Anlamı ise "Ağrı yok ise kazanç da yoktur!" Gerçekten de öyle değil mi? Bu da benim çok sevdiğim sözlerden biri ...
Çalışmadan, haketmeden kazanmanın hiç bir öneminin olmadığını, ama başta bilgi olmak üzere uğraşarak elde ettiği her şeyin çok değerli olduğunu, olacağını anlamasını istiyorum oğlumun.
ÇOCUĞUNUZUN ÖĞRENMENİN GÜCÜNÜ ANLAMASINA YARDIMCI OLUN
Bu arada dersler ile sosyal hayat arasında bir denge kurmayı unutmayın. Hiç kimse anneliğin kolay bir müessese olduğunu söyleyemez.
Sevgili anneler ve çocuklar!
2012-2013 ders zili çalmak üzere...
Hepinize iyi dersler, iyi eğlenceler...
Unutmayın, "Ağrı yok ise kazanç da yoktur..."
Sevgi ve selamlarımla...
