YENİ DOĞAN VE ÇOCUK GELŞİMİ İLE İLGİLİ TÜM TOPİKLR

Altın Üye

Kayıt Tarihi: 13 Haz 2008
Konum: antalya
Durum: Aktif Değil
Puanlar: 3036

Gönderim Zamanı: 08 May 2009 Saat 13:48

bizimki anca sesiyle gıcırdıyoooooo LOL

Empatinin olmadığı ilişkiler yüzeyseldir. Bu tür ilişkiler insana doyum vermez. En derin sohbetler geyik muhabbetinin ötesine geçemez.

ilal

Altın Üye

Kayıt Tarihi: 13 Haz 2008
Konum: antalya
Durum: Aktif Değil
Puanlar: 3036

Gönderim Zamanı: 11 May 2009 Saat 21:56

BEBEK GELİŞİMİ / Doğumdan 2. Aya Kadar Olan Süre

Neler Oluyor: Beyin Gelişimi

Yeni doğmuş bir bebeğin beyni oldukça küçüktür- bir yetişkinin beyin boyutunun %25’i kadar. Yeterince beslendiğinde, tehlikeden korunduğunda ve uyarıldığında, büyüklüğü, ağırlığı ve dünyayı anlamlandırma kabiliyeti artar.

Bebek beyni daha önce düşünüldüğünden çok daha karmaşıktır.

İnsan yavrusu yaklaşık 100 milyar beyin hücresiyle doğar. Ancak bütün bu hücreler varlıklarını devam ettiremezler. Bebeğin beyin hücreleri diğer hücrelerden sinyaller alır. Bu hücreler güçlenir ve varlıklarını devam ettirirler. Başka hücrelerle iletişim kurmayı başaramayan, aktif olmayan hücreler ölürler.

Yapabilecekleriniz: Beyin Gelişimi

Beyin gelişimi için iyi bir başlangıç yapmak için bebeğinizi anne sütü ya da folik asit içeren temel besinlerin olduğu mamalarla besleyin.

Neler Oluyor: Güvenlik

Bebeklerin kafatasının ortasındaki geçici açıklık (bıngıldak) beynin büyümesine olanak sağlar.

Bebeğin boyun kasları, beyni boyun aracılığıyla vücuda bağlayan hassas sinirleri ve omurilik kemiklerini destekleyecek kadar güçlü değildir.

Yapabilecekleriniz: Güvenlik

Bebeğinizin güvenliğini sağlayın. Yeni doğan bebeğinizin narin kafatasını ve gelişen beynini koruyun. Kafasının arkaya doğru düşmesine engel olmaya çalışın. Boynu kafasının ağırlığını taşıyabilecek duruma gelinceye kadar elinizle başını destekleyin.

Bebeğinizi sallamaktan ya da havaya fırlatmaktan sakının. Bu, beyninin kafatasına hızla çarpması durumunda beyninde ezilmeler oluşmasına neden olabilir.

Bebeğinizi asla kızgınlıkla ya da eğlence amacıyla sallamayın. Bu şekilde de beyninde ezilmeler oluşabilir.

Bıngıldak , beyni koruyan madde, dokunulmasında sakınca olmayan bir maddedir. Sonunda kafatası kemikleri gelişerek bir araya gelecektir.

Neler Oluyor: Öğrenme

Doğa, bebeğe doğduğu anda ihtiyacı olan hücrelerin çoğunu verir. Bebeğin normal ve sağlıklı olması için bu hücreler arasındaki temel bağlantıları kurması gerekmektedir. Bu bağlantılar öğrenme ve hafıza için gereklidir.

Yapabilecekleriniz: Öğrenme

Bebeğinizle oynayın ve ona ilginç şeyler gösterin. Yeni doğanlar sessiz görünebilir ama tetikte ve öğrenmeye hazırdırlar. Bebeğinizin hayatını sesler, kokular, görecek ve dokunacak şeyler ile renkli ve ilginç kılın. Aktif bir hayat beyin gelişimini ve öğrenme isteğini destekler.

Eğer bebeğiniz huysuzlaşırsa ya da uzaklara bakarsa ara verin ya da sessizlik sağlayın.

Neler Oluyor: Duyular (Görme)

Görme, yeni doğanın dünya hakkında bilgi edinebileceği en temel kaynaklardan biridir. Üç aydan önce bebekler en iyi çevresel görüşle yani göz köşelerinden baktıklarında görürler. En kolay hareketi ve kontrastı fazla olan şeyleri (örn:ışık- karanlık) fark ederler. 1. ay civarlarında görsel olarak tıkanabilir ve ağlayabilirler çünkü bir şeye bakmayı durduramıyorlardır! Daha sonraları, başka bir şeye bakmak amacıyla bakışlarını ayırmayı öğrenirler. Daha büyük bebekler zamanla bir şeye direkt bakmayı (merkezi bakış) tercih ederler ve 3. aya gelindiğinde pek çoğu ellerini izlemekten hoşlanır ve bir daire içerisinde hareket eden nesneleri gözleriyle takip edebilirler.

Yapabilecekleriniz: Duyular (Görme)

Bebeğinizle göz teması kurarak zaman geçirin. Yeni doğmuş bir bebek yüzünüze, özellikle gözlerinize bakmayı çok sever. Sizi en iyi yaklaşık 20-30 cm uzaklıktan görebilir. Eğer ilk aylarda gözleri birbirinden bağımsız hareket ederse ya da çevresel görüşle yani gözlerinin köşelerinden bakarsa endişelenmeyin, bu normaldir. 2 aylık olduğunda bebek yüzünüze bakmaktan eğer gözlerinizi genişletirseniz ve ağzınızı hareket ettirirseniz özellikle hoşlanır. Kafanızı yavaşça hareket ettirebilirsiniz böylece bebek bir taraftan diğerine ya da yukarıdan aşağıya hareketi takip edebilir.

Bebeğinize yüzünüzü izlemesi ve sesinizi duyması için imkanlar yaratın. Bunlar bebeklerin çok ihtiyaç duyduğu sosyal deneyimlerdir. Ayrıca normal görme, duyma ve dil gelişiminin temel taşlarıdır.

Duyular (İşitme)

Yeni doğanlar çok çeşitli sesler duyabilirler ve özellikle insanların konuşma sesine hassastırlar. Annelerinin sesini diğer insan seslerine tercih ederler.

Uzmanlar dört günlük bebeklerin bile bir dili diğer bir dilden ayırabildiklerini ve ihtiyaç duymadıkları yabancı dilleri önemsemediklerini belirtmişlerdir.

Bebeğinizin sizi anlamayacağını düşünseniz de beraber olduğunuz zamanlarda onunla konuşun ve ona şarkılar söyleyin. Ondan gelen tepkileri izleyin. Bebekler ses farklılıklarını anlayabilir. Sizin konuşmanız, şarkılarınız, hikayeleriniz dili anlamak ve konuşmak için en iyi başlangıç olacaktır. Bu dönemde bebeğinizin en çok sesinizin yüksekliği, miktarı ve ritmi, yani dilin müziği, ilgisini çekecektir.Bu nedenle bebekle nasıl konuştuğunuzu gözlemleyin.

Yeni doğanlar bakıcılarının seslerini tanıyabilirler mi?

Araştırmalar ve bakıcıların verdiği bilgiler göstermiştir ki çok küçük bebekler bile bakıcılarının seslerini tanıyabilmektedir. Hayatın ilk günleri kadar erken bir dönemde bile yeni doğanlar bakıcılarının tanıdık sesine doğru dönecektir.

Neler Oluyor: Duyular (Dokunma)

Doğduğu anda bebeğin dokunma duyusu çok gelişmiştir. Derisi dokunmaya karşı öyle hassastır ki, bebek derideki en küçük baskıyı bile hissedebilir. Dokunuşunuzun verdiği rahatlık, yumuşak hareketler, sakinleştirici sesler, yumuşak müzik, sarılmak ya da emzik kullanımı bebeğin kendini rahatlatma yeteneğini geliştirecektir. Kendisini rahatlamış hissettiğinde beyni sakinleşmesine ve stresini azaltmasına yardım edecek maddeler üretecektir.

Yapabileceklerimiz: Duyular (Dokunma)

Bebeğinizi tutun, sallayın, ona sarılın ve en çok hangi hareketi sevdiğini gözlemleyin. Bebeği okşayın ve yumuşakça pışpışlayın. Bebeğinizi yıkarken, altını değiştirirken ve beslerken de ona dokunursunuz. Bebeği uzun süre salıncağında ya da bebek arabasında tutmaktan sakının çünkü bu sizin sevgi dolu dokunuşlarınızdan uzak kalmasına neden olacaktır.

Bebeği tutmak, ona sarılmak, göz temasına girmek bebeklerin büyümesine ve gelişmesine yardım eder mi?

Bebekler gelişmek için yemeğe ihtiyaç duydukları kadar yumuşak dokunuşlara, sarılmaya ve göz temasına ihtiyaçları vardır. Araştırmalar, ilgili dokunuşların bebeğin kilo almasına ve bakıcılarıyla sağlıklı ilişkiler kurmasına yardım ettiğini göstermiştir. Sarıldığınız zamanları kitaplar ve hikayelerle süslemek bakıcı ve çocukların birbirlerine bağlanması için çok etkili bir yoldur.

Neler Oluyor: İlişkiler ve Duygular

Ağlamak yeni doğanın ihtiyaçlarını anlatmasının yoludur.

Yapabilecekleriniz: İlişkiler ve Duygular

Ağlamasına cevap verin. Onu şımartmış olmazsınız. Böylelikle onun sadece o andaki ihtiyaçlarına cevap vermiş olmazsınız; aynı zamanda ona, sizin için önemli ve değerli olduğunu göstermiş olursunuz. Bebeklerin acıdan dolayı da ağlayabileceklerini unutmayın. Ağladığında canını yakan bir şey olup olmadığına bakın. Dikkat çekmek için uğraştığını düşünmeden önce karnının acıkmış ya da altının ıslanmış olabileceğini düşünün.

Neler Oluyor: Her Bebeğin Kendi Büyüme Hızı Vardır

En başından beri bebekler farklı şekillerde ve hızlarda gelişirler ama tüm bunlar normal gelişim süreci kapsamındadır.

Yapabilecekleriniz: Her Bebeğin Kendi Büyüme Hızı Vardır

Eğer bebeğinizin gelişiminin sizin beklediğiniz gibi olmadığını düşünüyor ya da gelişimle ilgili bilgi almak istiyorsanız pek çok şekilde yardım alabilirsiniz. Pediyatrist ya da aile hekiminizle endişeniz hakkında konuşun.

Neler Oluyor: Kendinize Dikkat Edin

Yeni anne-baba olmak çok stresli bir süreç olabilir. Fiziksel, duygusal ve sosyal değişimler yeni anne ya da babanın sağlığını ve iyiliğini çok ciddi şekilde etkileyebilir.

Yapabilecekleriniz: Kendinize Dikkat Edin

Kendinize dikkat edin. Yardıma ihtiyacınız olduğunda isteyin.

Dinlenmek için her fırsatı değerlendirin ve sevdiğiniz şeyleri yapmaya devam etmek için zaman ayırın.

Eşinize nasıl hissettiğinizi ve bebeğe bakmanın sizin için nasıl daha kolay hale geleceğini düşündüğünüzü anlatın.

Empatinin olmadığı ilişkiler yüzeyseldir. Bu tür ilişkiler insana doyum vermez. En derin sohbetler geyik muhabbetinin ötesine geçemez.

ilal

Altın Üye

Kayıt Tarihi: 13 Haz 2008
Konum: antalya
Durum: Aktif Değil
Puanlar: 3036

Gönderim Zamanı: 11 May 2009 Saat 21:58

BEBEK GELİŞİMİ / 2 - 6 Aylar Arası

Neler Oluyor: İlişkiler ve Duygular

Bebeğinizin beyninin duygularını kontrol etmesine yardım edecek kısmı, hızlı bir şekilde gelişmektedir. Başkalarıyla beraber olmayı sevmeye başlar ve insan yüzlerine bakmak çok ilgisini çeker. Uzmanlara göre yüz ifadeleri ve diğer işaretler bebeğin etrafındaki dünyayla bağlantı kurmasına ve onunla ilgilenen yetişkinlerle, özellikle de anne ve babasıyla, önemli duygusal bağlar kurmasına yardım etmektedir. Bebeğiniz hareketlerinin (özellikle gülümsemesinin ve mırıldanmasının ya da ağlamasının) etrafındaki büyüklerden duygusal karşılıklar almasına neden olduğunu öğrenir.

Duygusal gelişimin başka bir alanında bebek, banyo, oyun ve yemek zamanları gibi günlük rutin işlerde ortaya çıkan stres ve heyecanla baş etmek gibi içsel dengelerini kurmayı öğrenmeye başlamıştır. Sizinle her gün yaşadığı deneyimler, gelecek birkaç ay içerisindeki mutluluk, üzüntü, heyecan, korku gibi diğer duygularının gelişmesine yardım edecektir.

Yapabilecekleriniz: İlişkiler ve Duygular:

• Bebeğinizin kendisini çevik, tetikte ve sosyal hissettiği dönemlerde ona karşılık verin.
• Göz teması için olan isteğine karşılık verin.
• Gülümsemesine ve mırıldanmasına karşılık verin.
• Duygusal bağlarını güçlendirmesine yardım etmek için gülümseyin, dokunun, başınızı sallayın, onunla konuşun ve onu dinleyin.
• Bebeğinizi gözlemleyin ve size yolladığı işaretleri okumaya çalışın.
• Bebeğinizin bir aktiviteden fiziksel ve duygusal olarak yorulmuş olabileceğini aklınızda bulundurun. Bu gibi durumlarda durun ve aktivite değiştirin, bebeğinizin kendisini hazır hissettiğinde tekrar aktiviteye katılmasına imkan tanıyın. Odanın başka bir köşesi ya da evin diğer bir odası olsa bile bebeğinize mekan değişikliği yaratın.
• Heyecan, düş kırıklığı ya da stres dönemlerinde bebeğinizi sakinleştirerek duygusal kontrolünü sağlamasına yardım edin.
• Bebeğinizin tüm davranışlarının bir anlamı olduğunu aklınızda bulundurun. Kendinize “bebeğim bana ne anlatmaya çalışıyor?” diye sormanız, nasıl davranacağınıza karar vermenize yardım edecektir.
• Yumuşak bir ses kullanın ve gülümseyin. Yavaşça sallamak gibi, yumuşak müzik ve yumuşak sesler ya da ninniler de size yardımcı olacaktır.
• Kollarını yavaşça ovun, bebeğinizi tutun ve yavaşça sallayın.
• Bebeğinizi bir battaniyeye sarmaya ya da kanguru veya askıda taşımaya çalışın.
• Emmek için, emzik ya da yumruğu gibi, bir nesne bulmasına yardımcı olun.
• Bebeğiniz büyüdükçe, onu sakinleştirmek için kucağınıza almak zorunda kalmayabilirsiniz. Rahatlamak için sesinizi ya da görüntünüzü kullanmaya başlayabilir. Kendi rahatlama yöntemlerini geliştirmesine izin verirken ona ihtiyacı olan desteği vermeniz bu aylarda önemli hale gelir ve dünyayı güvenli bir şekilde araştırmaya başlamasına yardımcı olur.
• Eğer tüm bu davranışlarınız işe yaramasa bile pes etmeyin. Başka yollar deneyin ve bebeğinizi gözlemleyerek neye ihtiyacı olduğunu anlamaya çalışın. 2. ve 6. aylar arasında bebek hala düzensiz bir şekilde ağlayabilir ve ağlamanın nedenini anlamak kolay olmayabilir. Ağlama dönemlerini not etmek bebeğinizin ne zaman, neye ağladığını anlamanızda yardımcı olabilir. Bu, aynı zamanda gün gün ağlama süresinin uzunluğunu görmenize de yardımcı olur.

Neler Oluyor: Kalıplar ve Rutinler

Bu dönemde bebeğiniz belirli bir düzeni olan tahmin edilebilir bir dünyada yaşamaktan hoşlanır. Daha uzun süre boyunca uyuyabildiğinden ve beslenme zamanlarının arası uzadığından, yemek yemek, uyumak ve yeni şeyler yaşamak için kendine yeni bir program oluşturmaktadır. Gelişen zihinsel kabiliyeti gördüğü, duyduğu, kokladığı, dokunduğu ve tattığı şeyleri sınıflandırmasına yardım eder. Bebeğiniz rahat ve güvenli ortamlarda insanlara, eşyalara ve yeni deneyimlere açık olacaktır. Eşyaları nasıl daha da yakından incelediğini izleyin. Kaslarını nasıl daha iyi kullanmaya başladığını ve eşyalara ulaşmayı düşündüğünü göreceksiniz.

2. ve 6. ay arasında oyun, çocuklar için çok farklı şekiller alabilir. Örneğin, bu dönemde bebek eliyle tutabildiği her şeyi ağzına sokarak inceleyecektir. Bu nedenle oyuncakların temiz olduğundan ve yutabilecekleri eşyaların ulaşamayacakları yerlerde olduğundan emin olmak gerekir. Bebekler tekrar tekrar eşyaları atmak ya da hareket eden şeyleri ezmek gibi davranışlarla, hareketlerini tekrarlayarak oynarlar. Davranışlarının etraflarındaki insanlar ve eşyalar üstünde etkisi olduğunu fark etmeye başlarlar.

Yapabilecekleriniz: Kalıplar ve Rutinler

• Tahmin edilebilir şekilde davranarak bebeğinizin dünyayı anlamlandırmasına yardımcı olun. Düzenli beslenme ve uyku saatlerinden oluşan programlar yapın. Yemek, uyku, banyo ve alt değiştirme gibi günlük işler için rutinler oluşturun.
Işık ve ses beyindeki uyku merkezlerini etkileyebilir bu nedenle uyku için karanlık ve sessiz bir ortam yaratın. Sıcaklık miktarı da beynin uyku merkezlerini etkileyebileceği için, ortalama sıcaklık tercih edilir.
• Uykuya hazır olduğunu gösteren işaretleri izlemek önemlidir- fazla uyarılmış bebekler dinlenmek için sakinleşmekte zorlanırlar.
• Bebekler yüzü koyun değil, sırt üstü yatırılmalıdırlar. Yüz üstü yatırmanın Ani Bebek Ölümü Sendromu’nun (Sudden Infant Death Syndrome) artarak ortaya çıkmasıyla ilişkili olduğu görülmüştür.
• Hoşuna giden davranışları tekrarlamasına imkan tanıyın. Bu onun öğrenme şeklidir.
• Oyun oynadığınızda oyunun adımlarını tekrar ederek ona düzen duygusunu verin. Örneğin ce-e gibi bir oyun onun bir sonraki adımda neler olacağına dair tahminler yürütmesine yardım eder.
• Alt değiştirmek gibi rutin aktiviteleri, parmaklarını sayarak, gıdıklayarak ve elleriyle oynayarak oyun haline getirin.
• Sık sık gülümseyin. Dilinizi dışarı çıkarın ve sizi taklit edip etmediğine bakın. Sık sık konuşun, duygularınızı ifade edin!
• Oyuncaklarını, her birini tek tek tanımasına fırsat vererek tanıtın. Her defasında birini tanıtın. Bir diğerini tanıtmadan önce birkaç gün ya da daha uzun sürenin geçmesini bekleyin. Her yeni şeyi ne kadar uzun süre inceleyecekleri bebekten bebeğe fark edebilir. Ona yeni bir şey verdiğinizde dikkatini veriyor mu diye bakarak ve ne zaman ilgisini kaybettiğini gözlemleyerek, bebeğinizin verdiği ipuçlarını izlerseniz, tercih ettiği uyarılma düzeyini yakalayabilirsiniz.
• Farklı renkleri, dokuları ve zararlı olmayan eşyaların boyutlarını incelemelerine izin verin ve nelerden hoşlandığını anlamak için onu izleyin.

Neler Oluyor: Duyular (Görme)

Bebekler doğduklarında iyi göremezler ama bu dönemde beynin görmeyi kontrol eden kısmı önemli bir şekilde gelişmektedir. 0-2 aylıkken görme mesafesi yaklaşık 2 metre ile sınırlıydı. Şimdi belirli uzaklıktaki nesneleri görebilir. Görme duyusu neredeyse bir yetişkininki kadar iyi çalışmaktadır. Renkleri görebilir ve hareket eden nesneleri gözleriyle takip edebilir. Tek bir imgeyi net bir şekilde görebilir ve derinlik algısı gelişmiştir. 3 ve 6 aylar arasındaki bir bebeğin gözleri birlikte hareket etmelidir, kaymamalıdır ve bir nesne üstünde ikisi birlikte odaklanabilmelidir. Bebeğe gelen görsel algı nesnesini de etkilediği için şaşılık gibi sık görülen göz problemlerinin tedavisine mümkün olduğunca erken başlamak önemlidir

Bebekler kitaplardaki resimlere baktıklarında ne düşünüyor olabilirler?

Resimlerin aslında ne anlama geldiğini bilmeseler de, çok küçük bebekler dahi kitaplardaki resimlere odaklanabiliyor ve dikkatlerini verebiliyorlar. Bu, önemli bir okur yazarlık yeteneği olan resimleri tanımada önemli bir ilk adımdır.

Yapabilecekleriniz: Duyular (Görme)

• Çoğu uzmana göre bebeklerin görme yeteneği az yardımla ya da hiçbir yardım olmadan da gelişecektir. Ancak, bebeğe çok çeşitli ilginç görsel uyaranlar sunmak ve gördükleri hakkında bebekle konuşmak, anne babanın bebeğin görsel yeteneklerini geliştirmesine yardım etme yollarıdır. Ancak, bunu sağlamak için televizyon programları en iyi yol değildir çünkü bir sahneden diğerine çok hızlı bir şekilde geçilir ya da hareketler bir bebeğin takip edebileceğinden çok daha hızlıdır. Bu nedenle bir bebek için fazla uyarıcı hatta üzücü olabilir. Bir zaman bir tek yeni şey göstermek bebeğinize yardımcı olabilir.
• Bebeğinizin sizin ifadelerinizi inceleyebildiği zamanlarda yüz yüze iletişim kurun.
• Bebeğinizi yüzleri, nesneleri ve hareketleri en iyi görebileceği şekillerde tutun. Gözleriyle kafasını aynı zamanda hareket ettirebilmeye başladığında gözleriyle nesneleri takip edebileceği oyunlar oynayın.
• Aynada nasıl göründüğünü ona gösterin. Zaman içinde gülümsemeyi, sesler çıkarmayı ve gördüğünün kendi yansıması olduğunu öğrenecektir.
• Tahmin edilebilirliğin kaybolması ya da belirli kalıpların yokluğu stres yaratabilir. Yeni bir aktivitenin zorluk derecesini ne zaman azaltacağınızı ya da ne zaman bitireceğinizi onu mutsuz ve sinirli değil rahat hissettiren aktivitelere ne zaman geri dönmeniz gerektiğini kestirmeye çalışın.

Neler oluyor? Duyular (İşitme)

Üç aylık olduğunda, bir bebeğin beyni pek çoğu anadilinde yer alan birkaç yüz kelimeyi ayırt edebilir. Beyin kendisini en sıklıkla duyduğu kelimeler etrafında organize eder ve dili verimli bir şekilde işlemek için işitsel bir harita oluşturmaya başlar. Şu ana kadar herhangi bir müzik türünün erken dönemde beyin gelişimine katkıda bulunduğunu gösteren bir çalışma olmamıştır. Burada önemli olan nokta, hangi türde müzik çalınırsa çalınsın bebek buna olumlu bir şekilde karşılık verir.

Bebekler onlara söylediğiniz kelimeleri anlıyorlar mı?

Çok küçük bebekler bile insan sesine ve konuşmasına dikkat eder. Muhtemelen küçük bebekler ne söylendiğini anlamıyordur ama insan konuşmasındaki tonlama, ritim ve kafiyeyi anlayabiliyorlar.

Yapabilecekleriniz Duyular (İşitme)

• Pek çok yetişkin küçük bir çocukla konuşurken kendisini aptal gibi hisseder. Ama hissetmeyin! Bebeklerle gördükleri şeyler ya da yaşadıkları deneyimler hakkında konuşmak bebeklerin dil gelişimine katkıda bulunur.
• Müziğin yatıştırıcı bir etkisi olabilir. Tekrar eden ritmi ve şablonu olan şarkı ya da ninniler söylemeye çalışın. Müzikle dans etmeyi deneyin.
• Çeşitli türlerden müzikleri deneyin ve bebeğinizin en çok hangisinden hoşlandığına karar verin. Fazla uyarılmayı önlemek amacıyla müzik sesini fazla açmayın, kısık bir düzeyde dinleyin.

Neler oluyor? Duyular (Tat, Dokunma ve Hareket)

Bebeğin tatma ve koklama duyularının gelişme derecelerini gösteren fazla bir klinik bulgu henüz yoktur.

Salıncaklar pek çok bebeğin sevdiği rahatlatıcı hareketleri sağlar. Ancak, salıncakları gereğinden fazla kullanmamak için dikkatli olmak gerekir. Salıncakta fazla zaman geçirmek bebeğin hareketlerini tek bir yönde sınırlar: öne ve arkaya. Ayrıca, sarılma, konuşulma, oynanma ve dokunulma deneyimlerini de sınırlayabilir. Uyku dönemlerinde uzun süreli hareketten sakınılmalıdır. Uyku boyunca olan hareket ve sallanmalar beyni daha hafif uykuda kalmaya zorlar, derin uykuya geçişi engeller ve uykunun daha az dinlendirici olmasına neden olur.

Yapabilecekleriniz Duyular (Tat, Dokunma ve Hareket)

• Diğer duyuları harekete geçirmek için farklı dokulardan maddeleri kullanarak derisi üstünde yumuşak dokunuşlar yapabilirsiniz. Keçe, kürk gibi maddeleri deneyiniz. Eğer bunlardan hoşlanmazsa hareketi durdurunuz.
• Salıncağı saatlerce kullanmak yerine, bebeğinizi kollarınıza alıp yürüyerek ya da mümkün olduğunda hafifçe sallayarak da aynı sakinleştirici etkiyi yaratabilirsiniz. Kimi bebekler kanguruda taşınarak anne babalarına yakın olmayı çok severler.

Neler Oluyor: Motor Koordinasyon

2-6 aylık dönemde çok büyük bir fiziksel gelişim göreceksiniz. Bebeğinizin düşünerek yaptığı hareketler yeni doğduğundaki otomatik hareketlerin yerini alır. Ana motor hareketleri kuvvet ve koordinasyon açısından gelişmektedir. Tekmeleri aktif bir şekilde vücudun arkasından ön tarafına doğru yuvarlanmaktadır. Emeklemeye hazırlanmaktadır.

İlk başta başını kontrol etmeye başlar. İki aylıkken kafasını ve omuzlarını yataktan kaldırmak için uğraşır. Beş aylık olduğunda, gövdesindeki ve sırtının alt kısmındaki kasları daha fazla kontrol edebilmeye başlamıştır. Sandalyede arkaya yaslanarak oturabilir ve kendini dengede tutabilir. Zamanla yardımla ayağa kalkabilmektedir.

Küçük kasları da gelişmektedir. Emmeyi ve çiğnemeyi kontrol eden kasların hareketi daha koordineli hale gelmiştir. 3 aylıkken, oyuncakları parmaklarında tutabilir ve parmaklarıyla oynayabilir. Eşyaları ağzına alır. Zamanla, baş parmağının yardımıyla eşyaları daha güvenli bir şekilde tutmaya başlar. Küçük ve büyük kaslar bir arada çalışmaktadır. Oyuncağını bir elinden diğerine geçirebilmektedir.

Bebekler neden kitapları çiğnemeyi severler?

Bebekler dünyayı tüm duyu organlarını kullanarak öğrenirler. Eşyaları ağızlarına almak onların en sevdikleri inceleme yöntemlerinden biridir. Bebek bir kitabı çiğnediğinde kitapların fiziksel özelliklerini öğrenir, ki bu da önemli bir ilk dönem okur yazarlık yeteneğidir.

Yapabilecekleriniz: Motor Koordinasyon:

• Bebeğiniz güvenli bir şekilde etrafta dolaşmanın ve geniş kaslarını kullanmanın pek çok imkanından yararlanacaktır. Yerde onunla oynayın böylece hem sizinle etkileşim halinde olur hem de egzersiz yapar.
• Bebeğinizin kavrama hareketinin pratiğini yapması ve ellerinin kullanışlı araçlar olduğunu öğrenmesi için bebeğinize birkaç basit oyuncak verin. Tutacağı olan çıngırak, plastik zil ya da tutabileceği yumuşak bir bebek iyi bir tercih olabilir. Yatağına, 7-8 cm. çapında, görebileceği, ulaşabileceği ya da hafifçe dokunabileceği hareketli eşyalar asın.
• Bebeğiniz altı aylık olduğunda, ona kaşıkla katı yiyecekler vermeyi deneyin. Ortaya çıkan yetenekleri geliştirmek için katı maddeleri şişe yerine kaşıktan almaları önemlidir. Bu yeteneğinde uzmanlaşmasını beklemeden önce ona pratik yapma imkanı tanıyın. Bebeklerin dillerini daha az itmeyi ve yemeğe ağızlarına almayı ve onu çiğnemeyi aynı ritimde gerçekleştirmeyi öğrenmeleri gerekmektedir. Bu ilk başta boğazına yemek kaçmasına ve tükürmesine neden olabilir.

Neler Oluyor: Dil Gelişimi

Uzmanlar bebeklerin yetişkinlerden daha kolay dil öğrenebildiğine inanıyor. Bu dönem dil öğrenmek için en önemli zamandır. İlk başta, bebekler pek çok farklı dilden sesler duyma yeteneğine sahiptirler. Eğer kullanılmazlarsa, duydukları dilin beyindeki bağlantıları güçlenirken, beyindeki diğer dillerin olduğu bağlantılar zayıflar. Genelde üçüncü ayın sonunda anlaşılmaz sesler çıkarmaya başlar. Bu “aalar” ve “oolar”a mırıldanmalar denir. Bu sesli harflerin yanına sessizleri eklediğinde genelde “p”, “b”, ve “m”yi seçer. Bu anlaşılmaz seslerin miktarı her geçen ay artmaya başlar. Kısa bir süre sonra heceler bir araya gelir. Sesli gülmek ve çığlık atmak gibi, bebeğin diğer sesleriyle birlikte bu heceler bebeğin ilk kelimelerinin, cümlelerinin başlangıcıdır. Sesleri artık daha bir amaca yönelik olarak dinlemeye başlar. Homurtular, hırlamalar ve şikayetler onun mutsuzluğunu ifade edecektir.

Yapabilecekleriniz: Dil Gelişimi

• En sevdiği sesleri taklit ederek sesler çıkarmasını cesaretlendirin.
• Kelime oyunları ya da kafiye oyunları oynayın. Size katılmasına ve beraber sesler çıkarmanıza imkan yaratın.
• Kelimelerin ne anlama geldiğini bilmese bile onu da konuşmaya katın. Onunla nasıl konuştuğunuza olan ilgisinin sizi yönlendirmesine izin verin.
• Şarkılar söyleyin.
• Karmaşık olmayan kitapları yüksek sesle okuyun.
• Televizyonu sizin yerinize, dil gelişimini uyarıcı mekanizma olarak kullanmayın çünkü oradaki dil, etkileşim halindedir.
• Çeşitli sesler çıkardığında duyduğunuz mutluluğu gösterin.
• Başkalarını taklit ettiğinde ona karşılık verin.

Empatinin olmadığı ilişkiler yüzeyseldir. Bu tür ilişkiler insana doyum vermez. En derin sohbetler geyik muhabbetinin ötesine geçemez.

ilal

Altın Üye

Kayıt Tarihi: 13 Haz 2008
Konum: antalya
Durum: Aktif Değil
Puanlar: 3036

Gönderim Zamanı: 11 May 2009 Saat 22:06

BEBEĞİMİN İLK OYUNLARI (0-12 Ay)

Bu yazı bebeğinizin neler yapabileceğini fark edip, onunla geçireceğiniz zamanları keyifli bir hale getirmeniz ve bebeğinizin gelişimine minik oyunlarla olumlu katkılarda bulunabilmeniz amacıyla yazılmıştır.
Dünyaya yeni gelen bebeğiniz, sadece fizyolojik ihtiyaçlarından ötürü sizinle ilişkiye giriyormuş gibi görünse de; aslında sosyal ve ruhsal anlamda da özel ilgiye ihtiyaç duyar. Toplumsal bir varlık olduğunu size hissettirerek çevresinde ona ilgi gösteren kişileri arar. Özellikle de çevresinden göreceği ilgi onu çok daha mutlu eder.

Bebeğinizin sizinle geçirdiği anları keyifli hale dönüştürmek ve gelişiminde olumlu etkiler sağlayabilmek için onunla minik oyunlar yapabilirsiniz.

BAŞLAMADAN KÜÇÜK BİR NOT!!!

Bu oyunların tamamı sırasında melodik sessinizle çocuğunuza eşlik etmek, onun çıkardığı sesleri taklit etmek keyfinizi ve veriminizi arttıracaktır. Güler yüzlü olmanız, bebeğinize sözel ve davranışsal olumlu tepkiler vermeniz hem onun hem de sizin motivasyonunuzu arttıracaktır. Öğrenme süreci, eğlenceli olursa kalıcı-verimli olur. Bu oyunların hiçbirisi “ders” ya da “çalışma” gibi yapılmamalıdır. Günlük yaşamın akışı içinde, bebeğinizle ilişkinizde kendinizi ve bebeğinizi “yapabilir” hissettiğinizde uygulanacak oyunlardır. Anne babalık her şey kadar spontanlığa da ihtiyaç duyulan bir yaşantıdır.

YAŞAM BİR OYUN ALANIDIR:

Yeni doğmuş olan bebeğiniz ilk bir buçuk ayda hem psikolojik hem de fizyolojik olarak çevreye adapte olmaya çalışacağından zamanının büyük bir bölümünü uyuyarak geçirir. Uyanık olduğu zamanlarda da sesleri dikkatle dinleyip ona eğilen yüzlere dikkatle bakmaya başlar. Bebeğiniz yüzüstü yatar pozisyondayken çevresine uyarıcılar yerleştirerek başını kaldırabilmesine yönelik çalışmalar yaptırabilirsiniz. Bu dönemde çok fazla oyuncağın aynı anda etrafta olması yerine bebeğinizin dikkatini çeken birkaç ufak oyuncağı onun yakınına koymak dikkat kalitesinin artması açısından önemlidir. Yine bu dönemde aniden yüksek ses çıkartan oyuncaklardan ve aniden harekete geçen oyuncaklardan kaçınmalıdır. Bu döneminde bebeğinize yumuşak tonlarda şarkılar mırıldanabilir, yüz mimikleri yapabilir, çevresine onun görebileceği şekilde canlı ve ana renklerden oluşmuş oyuncaklar yerleştirerek, başucuna da müzik dönencesi asarak ilgisini çekebilirsiniz. Önemli olan bebeğinize kaliteli uyarıcılar sunabilmektir. Erken doğan bebekler anne karnında tamamlayamadıkları süreyi dışarıda tamamlamaya çalışırlar. Bu nedenle erken doğan bebekler annesinin dışındaki nesnelerle çok ilgilenmeyebilir. Onlara zaman tanımak gerekecektir.

Üçüncü ayından itibaren, destekle oturmaya başlayan, parmaklarının farkına varan bebeğinize tutabileceği çıngıraklar, küçük toplar, eliyle kavrayabileceği nesneler vererek tutma ve bırakma davranışını geliştirmesine, bebeğiniz yüzüstü yatarken oyuncakları uzanarak alabileceği şekilde dikkatini yönlendirerek uzanmasına teşfik edebilirsiniz. El fenerini ve oda ışıklarını yakıp söndürerek bunlara bakmasını sağlayıp çesitli ışık oyunları yapabilirsiniz. Bu tür bir oyun onun nesne takibi becerisini arttıracak ve olaylar ile nesneler arasında ilişki kurmasına yardımcı olacaktır. Belirgin resimlerden oluşan kumaş veya silinebilir plastik kitaplar ile 3. ayın sonunda tanışabilirsiniz. Çıngırakla ve sıkınca ses çıkartan oyuncaklarla nasıl ses çıkarabileceğini çocuğunuza gösterebilirsiniz. Böylece bebeğin kendini meşgul etme becerisi ve keşfetme arzusu uyarılacaktır. Bu dönemde bebeğinizin el-kol koordinasyonu hala çok iyi olmadığı için eline vereceğiniz sert cisimleri yüzüne-başına çarpabilir ve canını acıtabilir. Bu nedenle verdiğiniz cisimleri bu tehlikeyi de düşünerek seçmekte fayda olduğunu düşünüyorum.

Sosyal oyunların önem kazanmaya başladığı dördüncü ayda bebeğinize cee oyunları yaparken ismiyle de seslenip, kendini tanımasında da etkili olarak, onun sizi heyecanla beklemesini ve sonra sizi gördüğü andaki keyfi izleyebilirsiniz. ’Burada bir tavşan varmış, başparmağım vb.’ parmak oyunları oynayarak bebeğinizin sürekli dikkatini canlı tutabilirsiniz. Artık bebeğiniz nesneleri tanımanın bir başka yolunu daha keşfetmiştir: Dokunduğu herşeyi, elini, ayağını ağzına götürmektedir. Bu döneminde diş kaşıyıcılar hayatında yer almaya başlayabilir. Ona vereceğiniz hertürlü nesneyi ağazına götüreceğini her zaman aklınızda tutmak iyi olacaktır. Bu nedenle temizlenebilir nesneleri oyuncak olarak seçmek doğru olacaktır. Seçeceğiniz kumaş oyuncakların içinin farklı dolgu malzemeleri ile (boncuk, elyaf, pamuk vb..) doldurulmuş olması dokunduğu her oyuncaktan farklı dokunsal uyaranlar almasını sağlayacaktır.

Beş aylık olduğunda nesneleri tutup bırakmaya başlayan bebeğinize elden ele geçirebileceği kalın ipler, yumuşak hayvanlar, küçük toplar, çıngıraklar, kumaş veya plastik kitaplar, duplo (büyük boy) lego parçaları verebilirsiniz. Tutabileceği oyuncaklarla al-ver şeklinde oyunlar oynayabilirsiniz. İç içe geçen kovaları çıkartmaya çalışmak, kalın bir sopaya ya da kendi koluna geçirilmiş halkaları dışarı çıkartmaya çalışmak eğlenceli ve geliştirici olacaktır. Bu dönemde nesneleri kavrama becerisini geliştirecek olan tüm tutma bırakma egzersizlerini yapabilirsiniz.

Altıncı ayında tekrarları seven bebeğinizle gıdıklama oyunları yapabilirsiniz. Ona kolaylıkla tutabileceği küçük toplar, mandallar verip beraberce yoğurt kaplarına doldurabilirsiniz. Yaz aylarında banyoda çeşitli plastik su kapları vererek su doldurup boşaltma oyunları ile suyun dinlendirici etkisini bebeğinize de hissettirebilirsiniz. Ellerini kullanarak ses çıkarmaktan hoşlanacağı için davul, zil, kaşık, küçük orglar gibi müzik aletleri eşliğinde şarkılar söyleyebilirsiniz. Boş kavanozlara ya da boş ilaç kutularına çeşitli ses çıkarabilecek objeler atarak (fasülye taneleri, gazoz kapakları, boncuklar) marakas adlı müzik aleti de yapabilirsiniz. Geçen aylarda nesneleri iki eliyle tutarken artık küpleri, legoları, topları vb. oyuncakları tek eliyle tutarak elinden eline geçirerek bu davranışın zevkli bir uğraş olduğunu keşfetmiştir. Bu nedenle üzerinde renkli anlaşılır resimler olan yumuşak küpleri eline verip, o nesnelerin adlarını ona söyleyebilirsiniz. Zıplayan toplarla ya da kurulunca giden oyuncaklarla nesneleri takip etmesini sağlarken bebeğinizin dikkatini de geliştirmiş olursunuz.

Bebeğiniz yedinci aydan itibaren ismini anlamaya başlar karşısına koyabileceğiniz bir ayna ile ismini tekrarladığınızda kendisini tanımasına yardımcı olabilirsiniz. Bu dönemde bebeğiniz duygularınızı net olarak anladığından ona duygularınızı net olarak ifade edebilirsiniz. Tek heceli seslendirmelerine siz de karşılık vererek, onun çıkardığı sesleri tekrarlayarak bebeğinizle bol bol sohbet ederek dil gelişimine de katkıda bulunmuş olursunuz. Seslerini taklit edeceğiniz peluş hayvan oyuncaklar bu dönemde konuşma çabasına destek olacaktır. Oynadığı oyuncakları erişebileceği şekilde uzağına koyarak onu alması için teşfik edebilirsiniz. Böylelikle onu bağımsızlığa heveslendirerek yüreklendirebilirsiniz.

Dokuzuncu ayda bebeğiniz ellerini daha ustaca kullanmaya başladığından siz de ona daha uğraşacağı küçük hayvanlar, fasülye ya da boncukları baş ve işaret parmağı (maşa hareketi) ile tutmayı öğreterek daha uğraştırıcı etkinlikler yaptırabilirsiniz. Telefonla konuşma gibi sosyal oyunlar yapabilirsiniz. Ayna karşısında el sallama ve çırpma, öpücük verme gibi basit taklit hareketleri yapabilirsiniz. Ana renklerden oluşmuş küplerle kuleler yapmaya çalışıp dağıtabilirsiniz ve sonra bunları sayabilirsiniz. Eşyaları atma toplama gibi oyunlar yapabilirsiniz. Bebeğinize tek kahramandan oluşmuş hikâye kitaplarıyla, her bir sayfayı tek cümleyle ifade edebileceğiniz kısa kısa hikâyecikler (sabah olmuş, çocuk uyanmış giyinmiş, yemek yemiş, parka gitmiş vb.) anlatabilirsiniz. Yine bu dönemde sözlük tarzı kitaplara bakmaya, sayfalarını çevirmek için çaba harcamaya başlamanın zamanı gelmiştir. Her sayfada bebeğinizi günlük hayta da sık sık gördüğü bir-iki nesneyi gösterip adını söylemek keyifli olacaktı. Bu onun dikkatini yoğunlaştırma becerisini de güçlendirecektir. Hayvan resimleri ve onların seslerini taklit etmek de iyi bir başlangıç olabilir.

On ikinci ayda kendi keşfedeceği sesleri duymak çok hoşuna gideceğinden düğmesine basılınca veya ipi çekilince açılan, ses çıkaran oyuncaklar, hacıyatmaz, onu tekrar aynı eylemi yapmaya yönlendirecektir. Renkli halkalar alıp onları bebeğinizin bileğine takmak ve bebeğinizin onları çıkarmasını ve takmaya çalışmasını beklemek gibi oyunlar yapabilirsiniz. Halkaların büyüklük sırasını önemsemeden ve sadece renklerini söyleyerek ya da sadece sayarak onları çıkartmaya-takmaya çalışmak keyifli olabilir. Şekil kovası ile şekilleri tam doğru yere atmasını beklemeden yardımla kovanın içine atma davranışını kazandırıp aynı zamanda da yavaş yavaş eşleme kavramına da başlamış olursunuz. Ancak size önerimiz şekil kovasının kapağının açıldığını bebeğinize pak belli etmemeniz. Bunu fark eden çoğu bebek şekilleri uygun delikten atmaya çalışmak yerine kapağı açıp, direkt kovanın içine atmayı tercih etmekte.. ?

Unutmayın ki; bebeğinizi doğru şekilde ve doğru anda ne kadar sık, kaliteli uyarıcı ile tanıştırırsanız bebeğinizin gelişimi de o kadar sağlıklı bir şekilde ilerler. Bebeğinizle zaman geçirmek değil, verimli zaman geçirmek önemlidir. Fiziksel sağlığı kadar ruhsal ve zihinsel sağlığı da siz ebeveyninin etkisi altında gelişecektir. Desteklemeden, fırsat tanınmadan öğrenmek-gelişmek zordur. Küçük oyunlar bebeğinizin ve sizin keyifli ve sağlıklı zaman geçirmenizi sağlayacaktır.

Empatinin olmadığı ilişkiler yüzeyseldir. Bu tür ilişkiler insana doyum vermez. En derin sohbetler geyik muhabbetinin ötesine geçemez.

ilal