Türkiye’de 6 milyon çocuğun astımı var!
ÇOCUKLARDA ASTIM HASTALIĞI VE TEDAVİSİ

ASTIM DEYİNCE...
• Astım, çocukluk çağında en sık rastlanan kronik hastalıktır. (Yüzde 6-10)
• Türkiye’de yaklaşık 6 milyon çocuğun astımı var.
• Astım, çocukluk çağında okul kaybı ve hastane yatışlarının önemli bir sebebidir.

ASTIM TEDAVİSİNDE KULLANILAN İLAÇLAR
Artık tıpta bir çok konuda olduğu gibi astım ya da hava yolu hassasiyeti olan çocuklarda kullanılan ilaçlar uluslararası tedavi rehberlerine göre planlanmaktadır. Bu tedavi rehberlerindeki ilk seçeneğe göre ilaçlar direkt hava yollarına verilir. Bu hastalarda kullanılan iki çeşit ilaç vardır:
1- Koruyucu-tedavi edici ilaçlar
2- Rahatlatıcı, şikayetleri giderici ilaçlar

HAFİF ASTIM
• Eğer çocuğunuzun çok aralıklı ve hafif şikayetleri varsa,
• Astım atakları hafif ve kısa süreliyse,
• Günlük aktivasyonları normalse:
Sadece şikayeti olduğunda rahatlatıcı ilaçları kullanabilir.

ORTA-AĞIR ŞİDDETTE ASTIM
• Astım semptomları haftada 2 kezden daha fazlaysa,
• Ayda 2 geceden daha fazla gece semptomu varsa,
• Astım atakları çocuğun aktivitesini engelliyorsa:
Her gün koruyucu ilaç kullanmalıdır.

KORUYUCU-TEDAVİ EDİCİ İLAÇLAR
1- İnhale kortikosteridler
2- Ağızdan alınan steroidler (kısa süreli)
3- Ağızdan alınan diğer ilaçlar (çiğneme tableti)

Uyarı 1: Tedavide eğer püskürtme ilaçlar kullanılıyor ise kesinlikle direkt ağıza sıkılmaz. Çocukların yaş gruplarına göre kullanılan bazı ara cihazlar vardır.

Uyarı 2: Astım tedavisinde nefes yolundan kullanılan ilaçlarla ilişkili en sık rastlanan sorular çok güçlü olup olmadıkları ya da bağımlılık yapıp yapmadıklarıdır. Bu ilaçlar çok güçlü ya da son seçenek ilaçlar değildir ve bağımlılık yapmazlar.

ASTIMLA İLGİLİ EN ÇOK SORULAN SORULAR
- Astım, hastalarda boy gelişimini nasıl etkiler?
• Astımlı hastalar yaşıtlarına göre daha geç ergenliğe ulaşırlar.
• Erişkin boyları normaldir.
• Özellikle ağır astımı olan hastalar uygun  bir tedavi almazsa hastalığın kendisine bağlı olarak boy kısalığı görülebilir.

- Astımı olan çocuklar spor yapabilir mi?
 • Astımlı olan çocukların spor yaşamlarında bir kısıtlama olmaz.
• Astımlı çocukların egzersiz yapmaları çok önemli.
• Fiziksel aktivasyon ile ortaya çıkan semptom var ise doktorunuza danışmalısınız.

- Çocuğumun astımında ruhsal durumu önemli mi?
• Heyecan, kızgınlık, aşırı korku çocukta astım atağını başlatabilir.
• Aile sorunları astımın kötüleşmesine sebep olabilir.
• Ailenin pozitif ve olumlu yaklaşımı önemli!

- Çocuğumun okul seyahatlerine gitmesi uygun mu?
Astımı kontrol altında olduğu ve okul seyahati öncesinde sorumlu kişilere bilgi verildiği sürece, çocuğun okul seyahatlerine katılmasında bir sakınca yoktur.

- Çocuğum okula başladığında ne yapmalıyım?
1- Çocuğunuzun hastalığını öğretmenden saklamayın.
2- Çocuğunuzun astım semptomlarına ilişkin öğretmene bilgi verin.
3- Doktorunuza danışarak eğer gerekli ise astım ilaçlarını okula gönderin.

- Diğer çocuklarım da astım olur mu?
Astım bulaşıcı bir hastalık değildir. Fakat genetik önemli: Özellikle anne, baba ve kardeşlerde astım, saman nezlesi var ise diğer çocuklarda görülme oranı yüksektir.

EV TOZU AKARI VE HAYVAN ALERJENLERİNE DİKKAT!
- Astımlı çocuklarda önemli çevresel alerjenler nelerdir ve hangi kontrol yöntemleri kullanılmalıdır?
En sık rastlanan alerjen ev tozu akarları ve hayvan alerjenleridir. Tabii pasif içicilik ve hamam böceği alerjenleri de diğer etken alerjenlerdir.

Ev Tozu Akarları:
• İç ortamlardaki en önemli alerjenlerden biridir.
• Düşük sosyo-ekonomik düzeye sahip çocuklarda buna bağlı astım görülme oranı daha yüksektir.
• Türkiye’de de en sık rastlanan alerjendir. (Yüzde 20-70 oranında)
• Ev tozu akarı, insan derisinden dökülen parçacıklar ile beslenir.
• Erişkin bir yetişkin günde 0.5-1 gram deri artığı döker ki, bu günde 100 bin ev tozu akarını beslemek için yeterli bir miktardır.
• Yatak, yorgan, halılar, mobilyalar ev tozu alerjenleri için önemli kaynaklardır. 
• Bunların temizliği sırasında alerjenler havalanabilir ve solunum yolu ile vücuda alınabilir.

- Ev tozu akarı başarılı bir şekilde azaltılabilir mi? Ve bu önlemler hastaların klinik bulgularında bir farklılığa yol açar mı?
Gereksiz zaman ve para harcanmaması için hastalar ev tozu akarını azaltmaya yönelik önlemler konusunda doğru bilgilendirilmelidir.
• Uyku süresince büyük miktarda alerjene maruziyet nedeni ile klinikte en önemli bölgelerdendir
•  Alerjen geçirgen olmayan yatak ve yastık kılıflarının kullanılması,yatak materyalinin sıcak su ile yıkanması (>55 C) yatak odasında ev tozuna maruziyeti azaltmak için en etkili yöntemdir ve ev tozu alerjeni miktarını anlamlı olarak azaltır.
• Anti-alerjik kılıflara ek olarak akarasid ya da  anti-mite şampuan vb. gibi bazı kimyasal maddelerin kullanılmasının ek bir faydası olmadığını göstermiştir.

Dikkat: Kuru temizleme, tüm canlı ev tozu böceklerini öldürür. Fakat alerjen konsantrasyonunu azaltmaz!

Hayvan Alerjenleri:
• Küçük kemirgenler ve kuşlar dahil olmak üzere tüm sıcakkanlı hayvanların idrar, gaita ve tükürükleri alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
• Hayvanlara ait alerjenler çok küçüktür, yapışkandır ve yüzeylere yapışır.
• Türkiye’de evlerde ev hayvanı bulunma oranı yüzde 10.
• Hayvan alerjenlerinin evlerden okul vb. gibi toplumsal yerlere taşınması rapor edilmiştir. Bu nedenle ev hayvanı olmayan çocuklarda bile hayvan alerjisi olabilir.
• Evde hayvanlarla ilişkili alerjenleri ortadan kaldırmak için en etkin yöntem hayvanın gitmesidir.
• Hayvan gittikten sonra bile alerjenleri ortadan kaldırmak için iyi bir temizlik gerekir.
• Alerjen düzeyindeki azalmalar aylar alabilir, halıların ve kumaşlı mobilyaların kaldırılması bu süreyi kısaltır

Eğer hayvan evden gitmiyor ise:
•  Hayvan yatak odasına sokulmamalıdır.
•  Hastanın yatak odasının kapısı kapalı tutulmalıdır.
•  Halılar ve kumaşlı mobilyalar mümkün olduğunca kaldırılmalı ve var olan bu tür materyal mümkün olduğunca hayvandan izole edilmelidir.

Pasif Sigaraya Maruziyet:
• Ailelere sigara içmemeleri ya da içecekler ise ev dışında içmeleri gerektiği söylenmelidir.
• Hekimler sigarayı bırakma aktiviteleri konusunda bilgi sahibi olmalı, gerekirse aileyi yönlendirebilmelidir.
• Hastanın aktif sigara içimi ya da arkadaşlar, akrabalar, bakıcı vb. gibi olası sigaraya maruziyetin diğer kaynakları da araştırılmalıdır.

Hamam Böceği Alerjenleri:
• Hamam böceği genellikle karanlık, nemli, ılık ortamları sever.
• Hamam böceği alerjenlerinin evden temizlenmesi çok kolay değildir.
• Profesyonel hamam böceğinin ortadan kalkmasının etkinliği tam olarak kanıtlanamamış olmasına rağmen elimizdeki tek seçenektir.
• Amaç, sadece yaşayan hamam böceklerini elimine etmek değil, ayrıca hamam böceği artıklarını ortadan kaldırmaktır.
• Özellikle kalabalık apartmanlarda yaşayan ailelerde infestasyonun tekrarı çok önemli bir problemdir. Kimyasal olarak ilaçlama dışında hamam böceklerinin kullandığı yiyecek ve su kaynaklarının ortadan  kaldırılması gibi temel temizlik önlemleri çok önemlidir.
• Boş poşetler, boş şişeler, gazete kağıtları vb. gibi maddeler hamam böceklerinin sıklıkla sevdikleri bölgelerdir ve evde depolanmamaları gerekir.

BUNLARA DİKKAT!
• Astımlı hastaları değerlendirirken hastanın yaşadığı çevre ile ilişkili detaylar öğrenilmeli, çevresel alerjen miktarını azaltabilmek amacı ile uygun öneriler verilmeli.
• Hasta kontrole geldiğinde çevresel önlemlerin alınıp alınmadığı kontrol edilmeli.
• Özellikle ülkemiz şartlarında mutlaka pasif sigaraya maruziyet sorgulanmalı ve aile bu konuda bilgilendirilmelidir.