Yarıyıl tatiline sayılı günler kaldı. Pek çok evde karne telaşı başladı bile. Karnesinde zayıf olanlar kara kara ne yapacaklarını düşünürken karnesi iyi olan çocuklarımız ise sömestr tatilinde yapacakları şeyleri hayal ediyorlar, bir yandan da bu iyi karne için içten içe de bir ödül bekliyorlar.
Okul çağına gelmiş çocuklar hangi yaşta olurlarsa olsunlar derslerinden birebir sorumlu olmak durumundalar. Ders çalışmak, ödev yapmak birincil olarak çocuklarımızın sorumluluk alanına girmeli. Anne babalara düşen görev ise, gerektiği zaman çocuklara yardımcı olmak, ilk yıllarda ders çalışma alışkanlığı kazandırabilmek için çaba harcamaktan öteye geçmemeli. Aksi takdirde, çocuklar yaşları büyüse bile bu konuda sorumluluklarını üstlenmeyen kişiler olabiliyorlar. Okula ilişkin sorumluluklar sadece derslerle de sınırlı değil. Çantasını toplamak, okul kurallarına uymak, davranışlarını düzenlemek , saatinde yatıp saatinde kalkmak da çocuklarımıza düşen sorumluluklardan.
“Ders çalışmak onların doğal sorumluluğu ve karnelerinde geçerli not getirmek de bu sorumluluklardan olduğuna göre karne hediyesine ne gerek var” diye düşünüyor olabilirsiniz. “Yapması gerekeni yaptığı için ödül almak da nereden çıktı?” diyebilirsiniz. O zaman patronunuzdan gelen takdirin, teşvik priminin, terfinin de sizin için bir önemi yok demektir. Bir ev kadınıysanız eşinizin ya da çocuklarınızın “Eline sağlık, güzel olmuş” demesini de beklemiyorsunuzdur.
TAKDİR ÇOCUĞA NE KAZANDIRIR?
Karnesi için çocuğunuzu takdir etmek veya ödüllendirmek çocuğunuzu şımartmaz, aksine motive eder. Onun ne yapıp yapmadığıyla ilgilendiğinizi, onu önemseyip değer verdiğinizi gösterir. Takdir, işin yapılmasını kolaylaştırır, cesaret ve özgüven sağlar, çocuklarınız kendilerine daha çok güvenen, kendilerini değerli bulan kişiler olurlar. Karnenin kötü notlarla dolu olması halinde sert eleştiri yerine takdir etmemek veya ödül vermemek oldukça etkili bir cezadır. Ödülden mahrum etmek en etkili ceza ve terbiye yöntemlerinden biridir. Sadece mahrum etmekle kalmayıp, bu konuda eksiklerinin neler olduğunu ve neler yapılabileceğini çocuğunuzla onu suçlamadan, yermeden konuşabilirseniz bu olmsuz durumdan olumlu çıkarımlar elde etmek mümkün olabilir.
ÖDÜL VE CEZA VERİRKEN NELERE DİKKAT ETMELİ?
Peki, hediye alırken nelere dikkat etmeliyiz. Her zaman geçerli olan kural, davranışla ona karşı geliştiren tutumun dengeli olmasıdır. Yani, karnesini iyi getirmek gibi bir sorumluluğu yerine getiren çocuğunuza vereceğiniz ödülün de orantılı olması gerekir. Takdir almış çocukla yeter not almış çocuk aynı kefeye konamayacağı gibi, aile bütçlerine uygun hediyeler de seçilmesi önemlidir. Ödülü değerli kılan maddi değerinden çok nasıl verildiği ve çocuğu kendini önemli hissettirme işlevini ne oranda karşıladığıdır. Alacağınız çok pahalı bir hediyeyi çocuğunuza bizzat vermiyor, onun gözlerinin içine bakarak onunla iletişim içinde neden verdiğinizi, onu ne kadar önemsediğinizi, sorumluluğunu yerine getiriyor olmasının sizin için ne kadar önemli olduğunu aktarmadıysanız, hediye gereken işlevi yerine getirmemiştir. Çocuk baştan savıldığını, adet yerini bulsun diye bu hediyenin alındığını veya aldırıldığını düşünebilir. Oysa bu hediyenin veya ödülün amacı, sorumluluğunu yerine getirdiği için çocuğumuzu takdir ettiğimizi ona göstererek onun özgüveninin geliştirmek, cesaretini arttırmak, onu teşvik etmektir. Yoksa ona istediği pahalı hediyeyi almak için bir fırsat değildir veya çocuğumuza ayıramadığımız zamanın telafisi olamaz. Ya da başkalarının yanında mahçup olmaması için yapılan bir davranış olarak görülmemelidir.
AİLE BÜTÇESİNİ DİKKATE ALIN!
Hediyeyi seçerken aile bütçenizi dikkate alın. Çocuğunuzun başarı derecesine uygun bir şeyler seçmeye çalışın. İşe yarar olmasından çok çocuğunuzun bir süredir istediği ama alınamayan, yapılamamış bir şey olması çok daha önemli. Böylesi, çocuğunuzun isteklerine önem verdiğinizi, aklınızda tuttuğunuzu gösterir. Ayrıca illa bir şey alınması veya bir yere gidilmesi de gerekmez. Çok yoğun çalışan birisinizdir ve çocuğunuzla sizinle bir tam günü sadece onun istediği şekilde geçirmenizi istiyordur ve olanaklarınız elvermiyordur. Karne ödülü olarak, çocuğunuza bu tam günü ayırmanız onu en pahalı hediyelerden çok daha fazla mutlu edecektir.
Son olarak da, karne alan her çocuğa ödül verilmesi gerekmediğini, ödülün ancak olması gerektiği veya beklendiği şekilde yapılan şeyler için verilen bir şey olduğunu unutmayın. Karnesi zayıfla dolu ve bunun için geçerli bir nedeni olmayan çocuğunuza ne kötü bir söz söyleyin, ne de herhangi bir ödül verin. Sadece ona bu konuda ne yapmayı düşündüğünü sorun, yardım isteyip istemediğini öğrenmeye çalışın ve yol gösterici olmanın ötesine geçmeyin. Kişiliğine yönelik ve genelleyici eleştiriler, akranlarıyla yapılan karşılaştırmalar bir sonraki karne döneminde daha kötü bir karnenin habercisi olmaktan öteye gitmeyecektir.
