Maalesef, gün geçmiyor ki, evdeki klimalar
aleyhine laf edilmesin. Geçen senelerde, yarım yamalak bilgi sahipleri ev klimalarının "Lejyoner
Hastalığı" yapacağı bilgisi ile halkı epey bir korkutmuşlardı.
İşin aslını
astarını bilmeden yapılan o sözüm ona uyarılar, Lejyoner Hastalığı’nın sadece kapalı
alanlardaki ve yoğuşma (codensation) suyunu kendisi buharlaştıran “kapalı devre”
klimalarla olduğunun bilinmemesinden kaynaklandığını gösteriyordu. Buna mukabil, ev klimaları
"Split" dediğimiz, yani yoğuşma suyunu dışarı atan cihazlar olduğundan böyle bir tehlike
yaratmaları imkânsızdır. Zira bu hastalığa sebep olan; Legionella Pneumophilia kapalı devre
klimaların, buharlaştırma haznelerinde ürüyorlardı.
Geçtiğimiz günlerde, bu sefer bir
üniversiteden, klima ile soğutulan evlerde, "kombi" veya "şofben" kullanılması sonucu, dışarıdaki
sıcak havadan dolayı "ters akım" (inversion) olacağı, sıcak havanın soğuk havalı ortama akacağı (?)
ve karbonmonoksit zehirlenmesine sebep olacağı iddia edildi.
İDDİA DOĞRU
DEĞİLDİR!
Hiçbir ilmi gerçeğe uymamaktadır. Gerek atmosferde, gerek okyanuslarda, serbest
hava ve su akıntıları konveksiyon ile çalışıyor. Şöyle ki, soğuk hava veya su, daha hafif olan sıcak
hava veya suyun yükselerek, boşalttığı yere doğru akıyor. Yani, sıcak hava yükseliyor, üstteki
görece soğuk hava aşağı inerek sıcak havanın yerini alıyor.
İnversiyon ise, durağan ve
hapsolmuş bir soğuk hava kütlesinin, tabiri caizse, dışarıdan gelen bir sıcak hava "yorganı"
tarafından örtülerek, konveksiyonu önlemesi sureti ile oluşur. Örneğin, hava kirliliği bu durumlarda
dağılamadığı için tehlike arz eder. Ancak kombilerin böyle bir sıcak hava örtüsü oluşturması
da, olabilecek en sıcak dış hava ile baca gazı farkının en az 40-50 derece civarı olması dolayısı
ile mümkün değildir. Klima ile soğutulmuş bir evde, kombi veya şofben çalıştırıldığında, bu
cihazların "ocak" bölümlerinde ısı 100 °C’nin çok üstündedir ve burada oluşan sıcak hava ve
gazlar, daima baca içinde hızla yükselerek yukarıya çıkarlar. Bunu ancak, kuvvetli bir "ters rüzgâr"
veya hatalı bir baca yapısı, klima etkisinden bağımsız olarak gerisin geriye, evin içine sokabilir.
Termodinamiğin 2°C kanunu der ki; ısı, sıcak cisimden soğuk cisme doğru akar. Dikkat
ederseniz, burada bahsi geçen, ısıdır, hava değil. Sıcak hava daima yukarı çıkmaya çalışacak, onun
bıraktığı boşluğa soğuk hava akacaktır. Yani buradaki "fizik kaidesi" iddia edilen olayın tam
tersidir. Eğer iddia edildiği gibi, sıcak hava, soğuk ortama aksa idi, ne termosifonlar ne de
kalorifer sistemleri çalışamazdı. Hiç düşünmeden kavramları birbirine karıştırarak yapılan bir hata,
pek çok ailenin ürkmesine, şu aşırı sıcak geçen yaz günlerinde klimaları kapatmalarına sebep
olmuştur. "Düşünmenin sağlığa bir zararı yoktur."
