Ekim ayı biz DE/HB’liler ve aileleri
için önemli bir ay. Çünkü 14-20 Ekim haftası Dünya DE/HB Farkındalık Haftası. DE/HB Koçları
Organizasyonu ACO’nun önderliğinde diğer DE/HB ile ilgili organizasyonlar ve eğitim kurumları
bir araya gelerek hem toplumda DE/HB konusunda insanları bilinçlendirmek hem de Dünya Sağlık
Örgütü’nün dikkatini çekmek için 14-20 Ekim’i dünyada “DE/HB Farkındalık
Haftası” olarak ilan ettiler. Türkiye’de de gönüllü olarak bunu duyurma işini sevgili
DE/HB Koçu arkadaşlarım Tana Alalu, Eda Aydoğan ve Elgiz Henden
üstlendiler.
Neden mi DE/HB’le ilgili insanları bilinçlendirmek bu kadar
önemli? Çünkü yapılan araştırmalara göre DE/HB tanısı almış kişilerin DE/HB’li olmayan
kişilere göre sınıf tekrarlama oranları % 20, tutuklanma oranları %35, uyuşturucu ve madde kullanımı
%25, sigara kullanma oranları %15, iş değiştirme oranları % 25, trafik kazası yapma oranları %
50 ve boşanma oranları %35 daha fazladır.
Basında ve medya da DE/HB ile ilgili çok fazla
yapıldığını düşünüyor olabilirsiniz. Şuna söyleyebilirim ki buna rağmen bırakın halkı, kimilerinizin
dünyanın parasını vererek gönderdiğiniz “bazı” özel okullarda bile “ bazı”
öğretmenler tarafından DE/HB tam olarak bilinmemektedir. Hala öğretmenlerden şöyle bir cümle
duyuyor olmak gerçekten canımı çok acıtıyor: “Gerçekten dikkat eksikliği olsa matematikte
başarılı olamazdı. İstediği şeyi çok güzel yapıyor, istemediğini yapmıyor.” İşte DE/HB
dediğimiz de tam olarak bu zaten!!! DE/HB’li kişi sevdiği bir konuda sıkıntı yaşamazken,
ilgisini çekmeyen ya da onu zorlayan bir konuda isteksiz davranır ve ondan beklenilen performansı
gösteremez. Bu da tembelliğinde ya da sorumsuzluğundan değil beynin “yönetici
işlevlerinde” yaşadığı sıkıntıdan ötürüdür.
Daha sonra başka bir yazımda “Beynin
Yönetici İşlevlerinden” de bahsedeceğim size. Ama lafı daha fazla uzatmadan (malum yeni çağla
birlikte uzun yazılar okuyamaz olduk) Dünya DE/HB Farkındalık Haftası kapsamında ortak hazırlanan
“DE/HB Hakkında Doğru Bildiğiniz Yanlışlar” adlı yazıyı aşağıda sizlerle paylaşıyorum.
İngilizce’den çeviri için Tana Alalu ve Eda Aydoğan’a teşekürler. Bir daha ki yazıda
görüşmek dileği ile…
DEHB HAKKINDA DOĞRU BİLDİĞİMİZ YANLIŞLAR:
Yanlış 1: DE/HB
gerçek bir tıbbi bozukluk değildir.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (Dikkat
Eksikliği Bozukluğu olarak da bilinir) çok iyi tanımlanmış biyolojik tabanlı tıbbi bir bozukluktur.
Yanlış 2: Çocuklar büyüdükçe DE/HB de geçer.
DE/HB tanısını çocukluklarında almış
olan bireylerin yüzde 70’inde DE/HB ergenlikte de devam eder. Yüzde 50’sinde de
yetişkinlikte devam eder.
Yetişkin nüfusunun yüzde 6’sında DE/HB olduğu, bu
yetişkinlerin çoğunun tanı almadığı ve sadece dörtte birinin tedavi aradığı tahmin edilmektedir.
Yardım olmadan, DE/HB’li yetişkinler incinmeye oldukça açık olup, depresyon, kaygı bozukluğu
ve madde kullanımına yatkın olurlar. Genellikle kariyer alanında, finansal konularda ve yasal
durumlarda zorluklar yaşarlar ve kişisel ilişkilerinde sıkıntı yaşarlar.
Yanlış 3:
DE/HB sadece erkekleri etkiler.
Cinsiyetin, bu bozukluğun belirtileri üzerinde bir etkisi
yoktur. Bu yanlış ısrarla sürdüğü için erkekler kızlardan daha fazla tanı
almaktadır.
Yanlış 4: DE/HB, kötü ebeveyn olmanın bir sonucudur.
DE/HB’li bir
çocuk sınıf içinde yerinden kalkarsa veya yersiz konuşursa, tüm bunlar ona bu davranışlarının yanlış
olduğu öğretilmediği için değildir. Bunların sebebi, dürtülerini kontrol edememesidir. Problemin
kökü beyin kimyasallarındadır, disiplinde değil. Aslında, çok otoriter ebeveynlik – çocuğu
kontrol edemediği durumlar için cezalandırma gibi – DE/HB semptomlarının daha kötü hale
getirebilir. Böyle durumlarda, ilaç tedavisi, psikoterapi, davranış değiştirme terapisi gibi
profesyonel müdahaleler gerekmektedir.
Yanlış 5: DE/HB için ilaç kullanan çocukların,
ergenlikte uyuşturucu kullanmaları daha olasıdır.
Aslında tam tersi durum söz konusudur.
DE/HB tedavi edilmedikçe, kişinin alkol ve maddeyi kötüye kullanımı riski artar. Uygun bir tedavi
ise riski azaltır.
Yanlış 6: DE/HB’ni olan kişiler aptaldır veya tembeldir - asla
başarılı olamazlar.
Birçok tanınmış, oldukça başarılı olan DE/HB’li bireyler vardır.
Bunlar arasında üst düzey yöneticilerden JetBlue Havayollarının kurucusu David Neeleman,
Kinko’nun kurucusu Paul Orfalea vardır. Yine Olimpiyatlarda 14 kez altın madalya almış ünlü
yüzücü Michael Phelps de DE/HB’lidir. Aktörlerden Will Smith, Bill Cosby, Robin Williams, Jim
Carey, devlet adamlarından, John F. Kennedy, Prens Charles, Winston Churchill, girişimcilerden, Walt
Disney, Henry Ford DE/HB’lidir. Mucitlerden Thomas Edison ve ünlü bilimadamı Albert
Einstein’ın da DE/HB’li olduğu düşünülmektedir.
Kaynak:
www.adhdawareness2010.org
