ÜYE OL | ŞİFREMİ UNUTTUM

Prematüre bebeklerde ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerde yaşam mücadelesinin yanı sıra nörolojik ve zihinsel özür görülme riski de yüksektir. Yaşıtlarına göre zihinsel olarak daha geriden bir gelişim gösteren prematüre bebekleri bekleyen risk faktörleri arasında serebral palsi ve dikkat eksikliği hiper aktivite bozukluğu geliyor. Prof. Dr. İpek Akman prematüre bebeklerin ay ay nörolojik ve zihinzsel gelişimlerini bizlerle paylaşıyor.

Son 20 yılda teknolojideki gelişmeler, prematüre ve çok düşük doğum ağırlıklı bebeklerin yaşam şanslarını arttırdı, ancak bu bebeklerde akranlarına göre zihinsel veya nörolojik özür görülme olasılığının yüksek olduğu biliniyor. Özellikle gebeliğin 28’inci haftasından önce doğan veya doğum ağırlığı bin gramın altında olan bebeklerde risk yüksek. Gelişmiş ülkelerde bile bu yüksek riskli hastaların yüzde 7-10’unda serebral palsi (spastik çocuk) gelişebiliyor.

DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU RİSKİ YÜKSEK
Yenidoğan döneminde yapılan ultrasonografilerde, kanama (özellikle ileri evre) veya periventriküler lökomalazi (beynin beyaz cevherinde hasar, PVL) saptanan olgularda serebral palsi riski daha yüksek. Doğum ağırlığı bin 500 gramın altındaki bebeklerin yaklaşık yüzde 10’unda ileri evre beyin kanaması (IVH) ve yüzde 3’ünde PVL olduğu bildiriliyor. Doğum öncesinde enfeksiyon olması, amniyon sıvısının erken gelmesi ve çoğul gebelikler PVL riskini artırıyor. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite (ADHD) sorunu da prematüre bebeklerde daha sık görülüyor.

0-3 AYLIK PREMATÜRE BEBEK NELER YAPABİLİR?
* Bakışlarını yüze odaklayabilir.
* Çıngırak sesine tepki verir.
* Başını kısa süreli dik tutabilir.
* Gülen yüze gülümseyerek karşılık verebilir.
* Ağlama dışında sesler çıkarabilir.
* Karın üstü yatarken önce başını, daha sonraları (3 ay) kollarından destek alarak göğsünü kaldırabilir.
* Gözleriyle nesneleri takip eder.
* Elini kavuşturabilir ve eline oyuncak tutuşturulduğunda kavrayabilir.
* Yüksek sesle güler, memnuniyet sesleri çıkarabilir.

4-5 AYLIK PREMATÜRE BEBEK NELER YAPABİLİR?
* Yatar durumdan oturur duruma çekildiğinde başıyla gövdesini aynı seviyede tutabilir.
* Elinin ucuna veya arkasına değdirilen bir çıngırağı kapabilir.
* Oyuncağa ulaşabilir.
* Destekli oturabilir.
* Sırtüstünden yüz üstüne dönebilir.

6-7 AYLIK PREMATÜRE BEBEK NELER YAPABİLİR?
* Dik tutulduğunda bacaklarına bir miktar ağırlık verebilir.
* Yardımsız oturabilir.
* Bir nesneyi bir elinden diğerine geçirebilir.
* Agu veya benzeri sesli harf kombinasyonları çıkarabilir.

4-7 aylık dönemde nörolojik gelişim son derece hızlı olur. Bu dönemde bebek tutmayı öğrenir. Elleriyle etrafını tanımaya başlar ve her şeyi ağzına götürür. Parmağını ya da oyuncağını emdiği zaman rahatlar, diş çıkarttığı zaman sert şeyleri ağzına götürerek kaşıntısını ve ağrısını giderir. Bu dönemde oturmayı da öğrenir. Bebeği oturmaya alıştırmak için 4. ayda kısa süreli olarak bebek koltuğuna oturtabilirsiniz. 5-6 aylıktan itibaren yatağında veya koltukta sizinle birlikteyken arkasını yastıklarla destekleyerek oturtmaya başlayabilirsiniz. 7 aylık bebek yarım saat kadar desteksiz oturabilir. Emekleme denemeleri yapmaya başlar. Zaman zaman bebeği ayaklarının üzerine bastırabilirsiniz. Bu onu eğlendirir ve dikey dengesinin kucaktakinden farklı olduğunu anlar. Etrafındaki kişilerin seslerini, kokularını ve özelliklerini ayırt etmeye başlar. Kişiye göre değişik davranışlar gösterir. Dil açısından da ilk küçük ilerlemelerini gösterir, ağlama dışında sesler çıkarır.

8-9 AYLIK PREMATÜRE BEBEK NELER YAPABİLİR?
* Oturur pozisyondan ayağa kalkabilir.
* Yüzüstü pozisyondan oturur pozisyona geçebilir.
* Rastgele “anne” veya “baba” diyebilir.
* El çırpar, el sallar.

10-12 AYLIK PREMATÜRE BEBEK NELER YAPABİLİR?
* Eşyalara tutunarak yürüyebilir.
* Küçük cisimleri baş ve işaret parmağıyla tutar.
* Topu size yuvarlar, oyun oynar.
* Anne ve baba kelimelerini anlamını bilerek kullanır.

 

Bu dönem bebeğin hareketlerinin arttığı, gezintiye başladığı zamandır. Yavaş yavaş emeklemeye başlayacak, daha sonra ayaklarının üzerine basıp sıralayacak. Bütün bu gayretler istediği şeylere ulaşabilmek, göremediği şeyleri görebilmek içindir; yani yürüme hazırlıklarıdır.

4-8 aylık bebek yere düşen bir kaşığın arkasından bakmaz, örtünün altına saklanan oyuncağı aramaz. 8-12 aylık dönemdeyse düşen kaşığı veya saklanan oyuncağı arar. Bu demektir ki kaşık ve oyuncak artık onun kafasında imaj olarak var. Zekâ gelişiminde 8-12 ay dönemi çok önemlidir. Hafıza da zekânın bir cephesi. Bu yaşta bebek hoşuna giden heceleri tekrarlarken, bir gün bir kelimeyi tam olarak telaffuz eder: “Ba-ba-baş baba”. Etrafındaki kişilerin memnuniyeti heyecanı ve teşviki karşısında hemen ilişki kurar ve bunu tekrar eder. Bu yaşta bebek genellikle bir bazen 2 kelimeyi önce anlamını bilmeden sonra anlamlı olarak kullanır.

 

 

BU YAZI DİZİSİNİN DİĞER BAŞLIKLARI İÇİN TIKLAYINIZ