ÜYE OL | ŞİFREMİ UNUTTUM

Tüp bebek kararı verilip sıra uygulamaya geldiğinde anneyi ve babayı neler bekliyor? Mikroenjeksiyon ve tüp bebek arasındaki farkı biliyor musunuz? Bu yöntemleri ayrıntılarıyla tanımak ve teknik olarak nasıl uygulandığını merak ediyorsanız, bu yazıyı okuyun...

- Gerekli incelemeler sonunda tüp bebek tedavisine karar verildiğinde çifti nasıl bir süreç bekliyor?
Tüp bebek tedavisi uygulanacak kadın hastalara yaşı, yumurtalık kapasitesi, kan hormon değerleri, diğer tetkik sonuçları ve boy-kilo oranına göre uygun bir tedavi protokolü belirlenmektedir. Burada amacımız hastanın özelliklerine uygun ilaç kombinasyonunu kullanarak uygun sayıda ve kaliteli yumurta geliştirmektir. Gelişen yumurtalar yumurta toplama işlemi ile laboratuar ortamına alınır. Erkekten alınan spermler ile döllendirme işlemi gerçekleştirilir. Döllenen yumurtlar artık embriyo adını almıştır. Döllendirme işleminden 3 veya 5 gün sonra en sağlıklı ve kaliteli embriyolar seçilerek ince boru şeklinde özel bir cihaz ile anne rahmine yerleştirilir. Tüp bebek işlemi çok özetle bu aşamalardan oluşuyor.

- Tüp bebek tedavisinde birden fazla yumurtaya gereksinim duyulmasının nedeni nedir?
Yardımcı üreme tekniklerinde ilaçların kullanılmasının nedeni daha çok yumurta ve dolayısıyla daha çok embriyo elde ederek gebelik şansını arttırmaktır. Tüp bebek ve mikroenjeksiyon işlemleri tümüyle laboratuvar koşullarında yapıldığından başarı şansı; laboratuarın teknik donanımı ve ekibin tecrübesine göre değişmektedir. Her şeye rağmen ultrasonografide görülen yumurtaların hepsi toplanamayabilir veya toplanan yumurtaların tümü döllenmeyebilir. Gelişmiş merkezlerde yumurtaların döllenme oranları yüzde 80’in üzerindedir. Her hasta için, kadın yaşı, yumurtalıkların kapasitesi, kan hormon değerleri ve boy / kilo oranına göre ayrı bir tedavi şeması belirlenmektedir. Her kadının tedaviye vereceği cevap farklı olacağından, tek bir tedavi şemasını herkese uygulamak yerine kişiye en uygun protokolün belirlenmesi gereklidir. Bu değerlendirme çiftlerin hikayesi, muayenesi, ultrasonografi incelemesi ve laboratuvar tetkiklerinin sonuçlarına göre gerçekleştirilir.

- Tedavi süresince kullanılan hormon ilaçlarının yumurtalıklara olan etkisi nasıl takip edilir?
Hastalara yumurta gelişimini uyarıcı ilaçların başlanmasını takiben seri kontroller yapılır. Başlangıçta daha seyrek olan bu kontroller yumurta gelişimi belirli bir seviyeye ulaştıktan sonra sıklaşır ve günlük olarak yapılabilir. Gelişen yumurtaların takibi ultrasonografik olarak yapılır ve yumurtalardan salgılanan hormonların kan düzeyleri belirlenir. Takipte elde edilen sonuçlar doğrultusunda ilaç dozlarında uygun değişiklikler yapılır. Yumurta gelişimi ortalama olarak 10-12 gün sürmektedir. Bu süre, yumurtalıkların ilaçlara verdiği cevap ile ilişkili olarak değişebilmektedir.

- Yumurtalıklarda olgunlaştırılan yumurtalar nasıl bir işlemle laboratuvar ortamına alınıyor?
Yumurtalar belirli bir büyüklüğe ulaştığında olgunlaşmalarını uyarmak amacı ile ilaç uygulanır. Yumurta olgunlaşmasını uyaran ilacın yapılmasından 36 saat sonra yumurta toplama işlemi uygulanır. Yumurtaların toplanması vaginal yol ile ultrasonografi probuna ilave edilmiş özel bir iğne eşliğinde yapılır. Bu esnada hastanın istemine bağlı olarak genel veya lokal anestezi uygulanmaktadır. Bu durumun önceden kararlaştırılması gereklidir ki hasta eğer genel anestezi alacak ise aç olması şarttır. Biz merkezimizde hastaların konforu açısından genel anestezi altında yumurta toplama işlemini gerçekleştirmekteyiz. Yumurta toplanması, rahat tolere edilen, genellikle ciddi bir ağrıya yol açmayan ve tekrarlanabilen bir işlemdir.

- Yumurtalar toplanıp laboratuar ortamına alındıktan sonra döllendirme işlemi için uygulanan yöntemler nelerdir?
Toplanan yumurtalar laboratuar ortamına alındığında döllendirme işlemi için tüp bebek veya mikroenjeksiyon yöntemlerinden biri seçilir bazen de her iki yöntem birden uygulanır.

AYRINTILARIYLA TÜP BEBEK YÖNTEMİ
- Tüp bebek yöntemini kısaca anlatır mısınız?
Tüp bebek yönteminde toplanan yumurtalar özel besi yerleri içine yerleştirilir ve yaklaşık 2 - 3 saat burada bırakılır. Aynı zamanda erkekten alınan meni örneği özel yöntemlerle yıkanır ve işlemlerden geçirilir. Böylece spermler tüp bebek işlemine hazır hale getirilerek toplanan yumurtaların yanına bırakılır. Spermlerin yumurtaları döllemesi beklenir. Bu işlemden sonra döllenmiş yumurtalar  inkübatör adı verilen annenin rahim içi ortamının özelliklerini sağlayan cihazlara konur. 16-18 saat sonra döllenme işleminin başarılı olup olmadığı, kaç yumurtanın döllenerek sağlıklı gelişim gösterdiği kontrol edilir. Sağlıklı gelişen embriyolar anne rahmine yerleştirilecekleri günde kadar gelişimlerini inkübatörler içerisinde devam ettirirler.

- Mikroenjeksiyon işlemi nasıl bir yöntemdir?
Mikroenjeksiyon işlemi özel donanıma sahip mikroskop altında, uçlarına açı verilmiş steril tek kullanımlık cam mikropipetler ile gerçekleştirilir. Yumurta toplama işlemi sonucunda elde edilen yumurtalar önce çevresindeki hücrelerinden temizlenerek, olgun olanlar ve kullanılabilecek durumdakiler belirlenir. Sperm ve yumurta döllendirme işleminin yapılacağı kendilerine ait yerlere konulduktan sonra mikroskop altında şekil olarak normal görünümlü ve varsa hareketli sperm seçilerek yumurtanın içine enjekte edilir. Bu işlem tüm yumurtalarda aynı sıra ile uygulanır. İşlem bittikten sonra yumurtalar tek tek özel besi ortamlarına alınarak inkübatörlere konulurlar. İşlemden 18-20 saat sonra döllenme kontrolü yapılır. Döllenen yumurtalar -ki bu aşamada embriyo adını alırlar- ayrı besi ortamlarına konulur ve 3., 4., 5., veya 6. günde transfer edilene kadar büyümeleri izlenir.

TÜP BEBEK Mİ MİKROENJEKSİYON MU? - Tüp bebek veya mikroenjeksiyon yöntemlerinden hangisinin uygulanacağına nasıl karar verilir? Döllendirme yöntemi olarak mikro enjeksiyon yöntemi özellikle ağır erkek infertilitesi,  endometriozis gibi durumlarda seçilmektedir. Yine ileri kadın yaşı, immünolojik yani bağışıklık sisteminden kaynaklanan infertilite düşünüldüğünde ve nedeni izah edilememiş infertilite vakalarında mikroenjeksiyon yöntemi uygulanmaktadır. Ayrıca kadın yumurta sayısı 5 veya daha altında ise nedene bakılmaksızın daha yüksek döllenme elde etmek amacı ile mikroenjeksiyon işlemi  yapılmaktadır. -Hem tüp bebek hem de mikroenjeksiyon yönteminin birlikte uygulandığı durumlar var mı? İzah edilemeyen kısırlık durumunda tüp bebek uygulaması ile yüzde 15-20 oranında döllenme oluşmama ihtimali vardır. Bu çiftlerde sperm özelliklerinin normal olduğu düşünülerek, doğrudan tüp bebek uygulaması yapılır ise döllenme olmama riski söz konusu olacağından yumurta sayısı 10 ve üzeri olan çiftlerde mikroenjeksiyon ve tüp bebek uygulaması birlikte yapılır. Böylece yumurtalar iki gruba bölünerek tüp bebek uygulaması ile döllenme olup olmadığı kontrol edildiği gibi, mikroenjeksiyon ile döllenmeme durumuna karşı önlem alınır. - Laboratuvarda döllendirilen yumurtalar anne rahmine nasıl yerleştiriliyor? Döllenen yumurtalardan gelişen embriyoların anne rahmine yerleştirilmesi yumurta toplama işleminden sonraki 3.,4. veya 5. günlerde olabilir. Bu günler embriyoların gelişimine, sayısına ve hastanın durumuna göre belirlenir. Embriyolar ultrasonografi kılavuzluğunda “kateter” adı verilen ince bir boru aracılığı ile vajinal yoldan rahim içine yerleştirilir. İşlem ağrısızdır ve anestezi gerektirmez. - Anne rahmine yerleştirilecek embriyo sayısına nasıl karar veriliyor? Transfer edilecek embriyolar için en ideal sayı ne olmalı? Transfer edilecek embriyo sayısı anne adayının yaşına ve gelişen embriyoların kalitesi ve dönemine göre seçilmektedir. Çok sayıda embriyonun transfer edilmesi çoğul gebeliklere yol açabileceğinden en iyi kalitede iki en fazla üç embriyo transferi yapıyoruz.

 

ÇOĞUL GEBELİĞİN ZARARLARI
- Çoğul gebeliğin zararları neler?
İnsan yaradılışı gereği bir gebelikte sadece bir bebek  taşıyacak özelliktedir. Doğal yolla gelişen gebeliklerde ikizlere nadiren (1/88) rastlanır. Üçüz ve dördüz ise çok daha nadirdir. Çok sayıda embriyo transfer edildiği zaman çoğul gebelik gelişme riski artmaktadır. Üçüz veya dördüz gebeliklerde bebekler anne karnında yeterli gelişimi gösteremeyeceğinden gebeliğin erken dönemde düşükle sonuçlanma riski çok yüksektir. Diğer yandan çoğul gebeliğe bağlı olarak anne adayında şeker hastalığı, hipertansiyon gibi problemlerin gelişme olasılığı tekil gebeliklere göre çok daha fazladır. Özetle çoğul gebelikler hem anne adayı hem de bebekler için önemli risklere sahiptir. Tüp bebek tedavisinde amaç sadece gebelik elde etmek değil, elde edilen gebeliği canlı ve sağlıklı bebek doğumu ile sonlandırmaktır. Bu nedenle hedefimiz çok iyi kalitede embriyolar geliştirerek mümkün olan en az sayıda embriyo transferi yapmaktır.

- Embriyo transferi yapıldıktan sonra anne adayı nelere dikkat etmeli?
Embriyo transferinden sonra hastanın yarım saatlik istirahati yeterlidir. Daha uzun süre yatak istirahatinin gebelik şansını arttırıcı etkisi olmadığı saptanmıştır. İlk 24 saatte oda istirahati önerilir, daha sonra normal yaşamınıza geri dönebilirsiniz. Embriyolar rahime yerleştirildikten sonra gebelik test sonucunu öğreninceye kadar cinsel ilişkide bulunulmaması gerekmektedir.Yine embriyo transferi sonrasında tüp bebek tedavisi için kullanılan ilaçlar haricinde ilaç kullanılmaması, radyasyon yönünden riskli alanlarda bulunulmaması, tedavinin başlangıcından itibaren sigara içilmemesi gereklidir.

- Bir de ilaç kullanmadan tüp bebek uygulamasından söz ediliyor. Bu nasıl bir yöntemdir? Bu uygulama sonrası başarı şansı nedir?
Yumurtalık kapasitesi  kısıtlı olan ve ilaç uyarısı ile yumurta gelişimi sağlanamayan kadınlarda son ALTERnatif olarak, kadının her ay kendiliğinden büyüyen tek yumurtası takip edilerek mikroenjeksiyon uygulaması gerçekleştirilebilir. Düzenli adet gören kadınlarda her ay yumurtalıklarda bir yumurta geliştiği tahmin edilebilir. Bu yumurtanın büyümesi takip edilerek yeterli gelişim gösterdiği dönemde yumurta toplama işlemi ve takiben mikroenjeksiyon uygulanır ve gelişen embriyo uygun bir dönemde anne rahmine yerleştirilir (transfer edilir). Türkiye’de bu uygulama ile elde edilen ilk gebelik ve canlı doğum merkezimizde gerçekleştirilmiştir. Tedavide başarı şansı, tek embriyonun transfer edilmesi nedeniyle yüzde 15 civarındadır.

BU YAZI DİZİSİNİN DİĞER BAŞLIKLARI İÇİN TIKLAYINIZ