ÜYE OL | ŞİFREMİ UNUTTUM

Her geçen gün internet kullanan kişi sayısının ve internette geçirilen zamanın artması, “İnternette harcanan zamanın olumsuz sonuçları var mı?” sorusunu gündeme getiriyor. Özellikle çocuk ve gençlerin internet kullanımı söz konusu olduğunda birçok problem yaşanıyor. Odasından çıkmadan internet başında saatler geçiren çocuk ve gençlerin aileleri ne yapacaklarını şaşırmış durumda. Pediyatrist Dr. Sinan Mahir Kayıran çocuklarda ve gençlerde internet kullanımı konusunda bizleri aydınlattı.

İnternet, birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağı ve insanların her geçen gün gittikçe artan “üretilen bilgiyi saklama, paylaşma ve ona kolayca ulaşma” istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknoloji. İnternetin geniş kitleler tarafından kullanılmaya başlanması, bu dinamik ortamın genel olarak toplumun, özellikle de çocuk ve ergenler üzerindeki olumlu ya da olumsuz etkilerinin farkına varılmasını güçleştiriyor.

Kuşkusuz, toplumumuzun yeni tanıştığı internetin sayısız faydaları var. İnternetin kısa sürede benimsenmesi ve günlük hayatımızdaki yeri de bunun bir göstergesi. Fakat, bilgi toplumunun önemli bir parçası olacak çocuk ve gençlerin, sanal risklere karşı tedbirli olması, hem kendilerinin hem de toplumun geleceği açısından önemli.

Çocuklar internete kendi evleri, okullar, kütüphaneler veya arkadaşlarının evleri gibi pekçok yerden ulaşım sağlayabiliyor. İnternet kullanımı ve bilgisayar oyunları, çocuk ve gençlerin günlük yaşamlarını, akademik başarılarını ve ruh sağlıklarını önemli ölçüde etkileyen ve bu yönü ile de araştırmacıların ilgisini çeken güncel bir konu. Teknoloji ile ilişkilerinde, bugünün gençleri sık sık hem kurban hem de suçlu olarak nitelendiriliyor.

HEM FAYDALI HEM ZARARLI!
Bir yandan internet ve bilgisayar oyunları çocuk ve gençlerin bilgiye ulaşmalarını, araştırma yapmalarını, problem çözme, yaratıcılık, kritik düşünme gibi kişisel gelişimlerini destekleyen teknolojik bir mucize olarak değerlendirilirken; diğer yandan da aşırı, kontrolsüz, amacı dışında ve bilinçsiz kullanım yönü ile kaygılara ve korkulara neden olarak, kişisel becerileri ve duygusal gelişimi negatif etkilediği düşünülüyor. Öyle ki, 12-19 yaşları arasındaki ev internet kullanıcılarının yarısından fazlası internet kullanımını gizlemek için çeşitli yollara başvuruyor. 
 
UZUN SÜRE İNTERNET KULLANIMI İLETİŞİMSİZLİĞE NEDEN OLUYOR
İnternette fazla zaman geçiren çocuk ve gençlerin giderek yalnızlaştığı ve yüz yüze ilişki kurmakta güçlük yaşadıkları gözleniyor. Çocuk ve gençte şiddet eğiliminin oluşmasında oynanan oyunun türünün, oyun oynama sıklığı ve süresinin de etkili olduğu biliniyor. Ayrıca, internet yoluyla kurulan iletişimin günümüzün gençleri için oldukça önemli olduğu ve bilgisayar oyunları ve internetin arkadaşlıkların yerini alarak sosyal izolasyona neden olabildiği de bir gerçek. Çocuklar ve ergenler bilgisayar ve interneti oyun oynama, müzik dinleme, yazı yazma, ders çalışma gibi farklı amaçlar için kullanıyorlar.

Yapılan araştırmalarda, ergenlerin interneti en sık eğlence ve iletişim amacı ile kullandığı ve erkeklerin kızlardan daha fazla internete girdiği belirlendi. Gençlerin internette en sık suç içerikli oyunlar oynadıkları; daha sonra macera, yarış ve spor içerikleri tercih ettikleri görülüyor. Şiddet içerikli oyunların oynanması ile antisosoyal davranışlar arasında ilişki bulunuyor.

İnternet kullanmanın, “maddi özelliklerin öne çıktığı dünyada sosyal ilişkiler kurmak için  gerekli olan beceriyi, yetenekleri ve sabrı yok ettiğine” inanan çalışmacıların sayısı ise her geçen gün artıyor.

SAĞLIKLI İNTERNET KULLANIMI NASIL OLMALI?
Sağlıklı internet kullanımı; çocukların ve gençlerin yaşadıkları deneyimleri yönlendirmelerine, hızlarını ayarlamalarına ve bilgi toplarken okuma, yazma, seçme, sınıflandırma gibi çeşitli becerilerini kullanmalarına yardımcı oluyor. Kontrolsüz internet kullanımı ise çocuğun ve gencin fiziksel, psikolojik, sosyal ve bilişsel gelişimini olumsuz yönde etkiliyor.

Günümüzde internet kullanma neredeyse kaçınılmaz bir gereklilik. Tüm bu bilgiler ışığında ülkemizde sosyal hayatı etkilemeye başlayan internetin, başta çocuklar ve gençler olmak üzere nüfusun büyük çoğunluğunu etkisi altına aldığı görülüyor.

Bu teknolojik gelişmenin çocuk ve ergenlerin ruh sağlığı üzerine etkilerini belirlemek ve bu konuda gerekli önlemleri almak ise kaçınılmaz bir zorunluluk. Literatür incelendiğinde, bu amaçla yapılan çalışmaların hız kazandığı görülüyor. Aileler, çocuklar ve ergenlerin daha iyi yetişmesi adına bilgisayar ve internet kullanımını eğitim amaçlı olarak destekliyorlar. Fakat, ailelerin bir çoğunun bilgisayar ve internet kullanımı konusunda yeterince bilinçli olmadıkları da görülüyor. Bilgi teknolojilerini doğru kullanmaya henüz hazır olmayan çocuk ve ergenler, karşılaştıkları karmaşık bilgileri nasıl değerlendireceklerini bilemiyorlar. Tüm bunların yanında, internetin çocuk ve ergenler için olumlu yanlarının olduğu da göz ardı edilmemeli...
 

İNTERNETİN OLUMLU YANLARI - İnternet çocuklara özellikle bilgilenmede ve eğitimde büyük yararlar sağlıyor. Çocuklar, okullarda, projeler için bilgi topluyor, başka bir okuldaki veya ülkedeki uzmanlara yazılarını gönderip fikirlerini alıyor, değişik okullardaki öğrenciler ile birlikte proje yürütebiliyor, kendi okullarında araç-gereç olmadığı için yapamadıkları simülasyonları gerçekleştirebiliyorlar. - Çocuklar, e-posta, sohbet odaları aracılığıyla kendilerine yeni arkadaşlar edinebiliyor, değişik ülkelerden kişilerle tanışabiliyorlar. Ayrıca, uzmanlarla yazışarak, ilgilendikleri konuda bilgi alabiliyorlar. - İnternet, çocukları yaratıcılığa da özendiriyor. Gördüklerinden veya okuduklarından etkilenen, bilgi edinen çocuklar, kendileri de birşeyler yapmak istiyorlar. - İnternet, özellikle bilgisayar oyunlarıyla çocukların eğlenmesine yardımcı oluyor. - İnternet, çocukların küresel bir dünyada yaşadıkları gerçeğini vurguluyor. Çocuklar, başka ülkeler hakkında çok çabuk ve geniş bir şekilde bilgi edindikleri gibi, dünyanın hemen her tarafından arkadaş da edinebiliyorlar.

 

İNTERNETİN OLUMSUZLUKLARINDAN ÇOCUĞU KORUMAK İÇİN... - En iyisi, internet kullnımı konusunda en başından itibaren işi sıkı tutmak... Küçük yaşlarda özellikle okul öncesi dönemde, hatta ilköğretimin ilk yıllarınada çocuk interneti hiç kullanmasa da olur. Ama bu küçük yaşlarda bilgisayar başında zaman geçirmek, çocuğun duygusal  gelişimini olumsuz etkileyebilir. - Ebeveynler çocuklarına bilgisayar ve internet erişimi sağladıklarında görevlerinin bittiğini düşünmemeli, internette meydana gelen tehlikelerden korumak için internet ve bilgisayar kullanımını en azından “ev içi denetleme” yapabilecek seviyede öğrenmeliler. Ve çocuğun evdeki interneti sınırsız ve uygunsuz kullanmaması için; “yaşına uygun olmayan sitelere” girmesini engelleyecek şekilde bilgisayara programlar yüklenmeli. - Çocukların, bilgisayar ve internet ile hangi yaşta tanışmaları, hangi yaşta ne kadar süreyle internet başında kalmaları gerektiği ve hangi program ve oyunların onların gelişimine olumlu etki yaptığı eğitimcilerle işbirliği içinde araştırılırak bir karara bağlanmalı  ve buna göre bir yol izlenmeli. - Ergenler ve çocuklar için, internete giriş ve çıkış saatleri takip çizelgesi yapılmalı. Çocuğun tüm uğraşı sadece bilgisayar ve internet olmamalı. - Anne ve baba çocuğuna, küçük yaşlardan itibaren boş zamanları kaliteli değerlendirmek üzere alternatifler sunmalı. Sanal ortamın, doğal ortamın sınırlarını geçmemesine dikkat edilmeli. - Çocukların arkadaşlarıyla özellikle doğal yollardan görüşmesi sağlanmalı. Sanal kütüphaneler kullanılırken gerçek kütüphaneler rafa kaldırılmamalı ve kitap okuma alışkanlığı kaybedilmemeli. - Ebeveynler, bilgisayar oyunlarını; çocuğun evde yaramazlık yapmaması, kendilerini rahatsız etmemesi ve onları oyalaması için gerekli bir araç olarak görmemeli. Zaman zaman çocuklarıyla bilgisayar oyunlarını birlikte oynamalılar. - Oynanan oyunların, üstün ve zayıf yanlarını aile içerisinde tartışmalı, eksik yönlerini eleştirmeli, çocuklara kişilik katkılarının olup olmadığı değerlendirmeli. - Oyun zamanları belirlenmeli ve çocukların bu sürelere uymasını sağlamalı. Çocuklarına internette vakit geçirme ve internet kafe ziyaretlerini azaltma konusunda katı kısıtlamalar ve cezalar vermek yerine, onlarla karşılıklı konuşma ve ikna yolu tercih edilmeli. - Ebeveynler, çocuklarını pornografik içerikli veya kumar oynanan internet sitelerini ziyaret ederken görürlerse onları azarlamamalı, yaptığının yanlış olduğu ve kendisine zarar vereceği yönünde karşılıklı olarak konuşmalılar.