Bebeğinizi güvenle besleyin!
AY AY BEBEK BESLENMESİ

AY AY BEBEK BESLENMESİ

Ek gıdaya geçiş her bebeğin gelişimine bağlı olarak farklılıklar gösterir. Yutma, dilini kullanma, çiğneme refleksleri her bebekte farklı süreçlerde ilerler. Dolayısı ile ilk 6 ay sadece anne sütü alan bebek ek gıdaya geçerken doğru besinlere uygun bir şekilde yönlendirilmelidir. Diyetisyen Canan Aksoy bebeği bu dönemde güvenle besleyebilmenin sırlarını anlatıyor.

Bebeğiniz doğdu ve emzirdiniz. Bütün sağlık profesyonelleri, 6 ay anne sütünün tek başına yeteceğini, ek besine başlama yaşının ise, anne sütü yeterli olduğu sürece 6 aydan sonra olduğunu söyledi. Anne sütü olmadığı durumlardaysa anne sütüne benzer mamalarla beslediniz bebeğinizi belki de... Bebeğiniz de zaten, anne sütü ve buna benzeyen bir kıvamdan başka bir şey alamaz. Ek besine geçişler, anne sütü kıvamı dışında diğer besinlere geçiş süresi, bebeğinizin oral ve motor gelişimiyle de ilgilidir. Bebeğin gelişimine uygun olarak belli aylarda belli besinlerin başlanması, bu besinlerin bebek için tehlike içermeden tüketebilmesini gerektirir.

0-6 ay süresinde bebeklerde dili uzatma ve geri çekme hareketleri vardır. Bu hareketler anne memesine uyum gösteren, anne sütünü tehlikesiz bir şekilde bebeğin alabilme kapasitesindeki hareketleri yapabildiğindendir aynı zamanda. Bu aylardaki bebeklerin emme ve arama refleksleri vardır, başlarını kontrol edebilmeleri yavaş yavaş gelişir.

6-7 aylık bebeklerde kaşıktan pasif şekilde besin alımı başlar. Besinleri kaşıktan alabilmesiyle bunları diliyle itebilme hareketi de yapabilir. Artık baş kontrolü vardır, destekle oturabildiği için de bu aylarda yumuşak ezme kıvamında, sıvı besinler kaşık yardımıyla verilebilir. Sebze-meyve suları, sebze çorbaları, yoğurt, yumurta sarısı, pekmez bu aylarda verilebilecek besinlerdir.

7-8 aylık bebeklerde artık çiğneme hareketleri başlar. Fincandan sıvı gıdaları içebilir, destek almadan oturabilir. Bu aylarda bebekler artık çiğneme hareketi başladığı için püre kıvamındaki besinleri kaşık ile risk almadan tüketebilir. Sebze meyve püreleri, iyi ezilmiş sıvı yağla pişmiş sebze yemekleri, tam yumurta, pastorize edilmiş peynirler bebekler için güvenli besinlerdir.

8-12 aylık bebeklerde dilin her iki yana doğru hareketi başlamıştır, bebekler ağızlarına aldıkları lokmaları ağzın içinde döndürebilir. Besini baş ve işaret parmaklarını kullanarak ağzına götürebilir, çiğneyebilir. Baş ve omuz kontrolü tam olarak gelişmiştir. Bu aylarda daha az ezilmiş gıdalar bebeklere güvenle verilebilir. Çatalla ezilmiş kıymalı sebze yemekleri, tahıl ve kuru baklagil ezmeleri, peynir, yumurta bebekler tarafından güvenle tüketilebilecekleri yiyeceklerdir.

12-18 aylık bebeklerde çiğneme ve dil hareketleri gelişmiştir. Kendi kendini besleyebilir. Kolay çiğnenebilen tüm yiyecekler bebekler tarafından tüketilebilir. Aile sofrasına oturup ev yemeklerini tüketebilir. Kıymalı sebze yemekleri, et-tavuk-balık yemekleri, peynir, yumurta gibi besinler güvenle verilebilir. Ancak sert kabuklu ve iri taneli kuruyemiş gibi besinlerde dikkat edilmesi gerekir.

BEBEK AYLARA GÖRE BESLENME KONUSUNDA NASIL BİR GELİŞİM GÖSTERİR?
0-6 AY: Dili uzatma ve çekme hareketleri olduğu için: Anne sütü, anne sütü yetersizse mamaları emme yoluyla alabilir.
6-7 AY: Kaşıktan besini alabilir, besini diliyle itebilir: Yumuşak ezilmiş besinleri ve sıvıyı alabilir.
7-8 AY: Çiğneme hareketini yapabilir, bardaktan içebilir: Püre kıvamına getirilmiş besinleri alabilir.
8-12 AY: Dili her iki yana doğru hareket ettirebilir, lokmayı döndürebilir: Çatalla ezilmiş daha büyük taneli besinleri alabilir.
12-18 AY: Çiğneme ve dil hareketleri tamamlanmıştır: Kolay çiğnenen her tür besini alabilir.
18 AY-3 YAŞ: Yutma, döndürme, çiğneme fonksiyonlarını rahatlıkla yerine getirebilir: Hemen her tür besini rahatlıkla tüketebilir.

Hacettepe Üniversitesi Çocuk Sağlığı Enstitüsü Sosyal Pediatri Anabilim Dalı’nın
ANNELERE EK GIDA VERME ÖNERİLERİ…
Bebeğinizi 4-6 ay sadece anne sütü ile besleyiniz. Bu dönemde ona ek gıda vermeyiniz. Bebek 4-6 aydan önce ek gıda almaya hazır değildir ve bu dönemde ek gıda başlanmaması için çok önemli sebepler vardır:
- Bu dönemde ağzına verilen yiyecekleri dili ile dışarı atar. Bu aslında bebeğe erken dönemde ek gıda verilmesini önleyici doğal koruyucu bir reflekstir.
- 4-6 aydan önce ısırma, çiğneme-yutma hareketlerini koordineli olarak yapamaz.
- Tam olarak başını dik tutamaz, oturamaz.
- Böbrekleri ek gıda ile alınan proteinlerin artıklarını ve mineralleri yeterince atamaz.
- Nişastalı besinleri sindirmekte güçlük çeker.
- Bağırsağın yeterli olgunluğa ulaşmadığı bu dönemde verilen yiyecekler besin hassasiyeti ve allerjilere yol açar.
- 4-6 ay arasında her bebeğin ek gıda almaya hazır olduğu zaman farklıdır. Bunun için bebeğinizin ek gıda almaya hazır olduğunu gösteren ipuçları bekleyin.
Bu ipuçları şunlardır:
* Ağıza verilen yiyecekleri dil ile dışarı atma refleksinin kaybolmaya başlaması (dudaklarına kaşık değdiğinde ağzını açmasıyla beraber dilini dışarı doğru çıkarmaması). Başını tamamen rahatça dik tutarak oturabilmesi.
* Isırma, çiğneme-yutma koordine hareketlerinin başlaması. Herhangi bir nesneyi parmakları ile tutabilmesi.
* Başlangıçtaki emme şeklinin daha olgunlaşması ve emmenin adeta bir sıvı içiyormuşçasına güçlenmesi. Parmakları ile tuttuğu nesneyi ağzına götürebilmesi.
* Diş çıkarmaya başlaması, yiyeceği gözleri ile takip edebilmesi ve yiyecek verilince ağzını açması.

6. aydan sonra her bebek ek gıda almaya hazırdır. Ek gıdaya başlanması 6 aydan sonraya geciktirilmemelidir. 6. aydan sonra bebeğin ek gıdaları kabul etmesi güçtür.

BEBEĞİNİZE EK GIDA BAŞLARKEN BU NOKTALARA DİKKAT EDİN!
- Bebeğinize vereceğiniz ek gıdayı onun gelişim düzeyine göre ağzında kontrol edebileceği ve yutabileceği besinlerden yumuşak, pürtüksüz yarı sıvı besinler seçin.
- Bebeğinize vereceğiniz her türlü gıda doğal ve taze hazırlanmış olmalıdır.
- Bebeğiniz için hazırladığınız besinlere katı yağ, şeker, tuz ve baharat katmayın. Besinlerin doğal tatlarına alışmalarını sağlayın.
- Hazırladığınız gıdaları oda ısısında 2 saatten fazla bekletmeyin.
- Konserve, dondurulmuş ve paketlenmiş yiyecekleri, hazır meyve suları ve kolalı içecekleri, içine boya, tatlandırıcı veya aroma katılmış besinleri bebeğinize asla vermeyin.
- Yeni besinleri bebeğiniz açken deneyin. Onun yorgun olmadığı ve sakin olduğu bir dönem seçin.
- Yutmasını kolaylaştırmak ve ek gıdanın akciğere kaçmasını engellemek için ek gıda verirken onu kucağınızda kendini güvende hissedecek şekilde dik olarak tutun.
- Her yeni gıdaya tek tek ve yavaş yavaş başlayın, az miktarda başlayıp, miktarı zamanla (3-4 gün) arttırın.
- Sevmediği bir gıdayı zorla vermeyin, yeniden denemek için bir süre geçmesini bekleyin.
- Ek gıdaları bebeğe uygun bir kaşıkla verin, biberon kullanmayın.
- Beslemeden önce bebeğin kaşıktaki yiyeceğe ilgi göstermesini bekleyin.
- İsterse bebeğin yiyeceği elleyerek tanımasına izin verin.
- Öğünlerde alacağı gıda miktarını bebeğinize bırakın, yemek istemediği takdirde ısrar etmeyin.
- Yeme hızı bebek tarafından belirlenmelidir.
- Zamanla bebeğinizin kendi kendine yemesine izin verin, bu onun özgüvenini artırır.
- Ek gıdalara başladıktan sonra da bebeğinizi 2 yaşına kadar emzirmeye devam edin.
- Çocuğunuza bir yaşına gelene kadar mümkünse inek sütü vermeyin. Erken yaşta verilen inek sütü çocuğunuzda allerji ve kansızlık yapar.
- Çocuğunuzu kansızlıktan korumak için demir yönünden zengin (et, yumurta, mercimekli baklagiller, pekmez) ek gıdalar verin.
- Çocuğunuza vereceğiniz ek gıdaların A vitamini açısından da zengin (taze sebze ve meyve) olmasına dikkat edin. Bu onu hastalıktan koruyacaktır.
- 3 yaşın altındaki çocuklar günde 6 öğün beslenmelidir.
- Çocuğunuz ile birlikte siz de yiyin. Bu onun iştahını arttıracaktır. Çocuklar kalabalıkta yemek yemeyi severler.
- 5 yaşına kadar çocuğunuza fındık, fıstık, çekirdek gibi küçük kuru yemişler vermeyin. Bunlar nefes borusuna kaçarak boğulmaya ve akciğerlerin zarar görmesine neden olabilir.