ÜYE OL | ŞİFREMİ UNUTTUM

Bebek bakımında yapılan hatalar, kalça çıkığı sorununun yaşadığımız çağda bile ortaya çıkmasına neden oluyor! Kundak cehaleti, bebeği hatalı taşıma, yürüteç sevdası, hatalı taşıma ve bezleme çocukların geleceğini karartıyor! En önemlisi de bebeklere doğdukları ilk üç haftada kalça ultrasonografisi yaptırmak gerekiyor. Zira, kalça çıkığı ilk üç ayda teşhis edilirse, ne alçıya ne de ameliyata gerek kalmıyor!

Türkiye’de yılda yaklaşık 1 milyon 350 bin doğum oluyor. Kalça çıkığı ve kalça gelişim problemleri, her bin doğumdan 15'inde ortaya çıkıyor. Yani yılda yaklaşık 20 bin bebek kalça çıkığı ile doğuyor veya bu yeni doğan bebeklerde kalça gelişim problemleri ortaya çıkıyor. Erken dönemde fark edildiğinde tedavisi kolay, geç kalındığında ise zor bir hastalık olan “kalça çıkığı” ile ilgili bilmemiz gereken bilgileri Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Doğan’dan aldım.
 
KALÇA ÇIKIĞI NEDİR?
•    Kalça çıkığı, halk arasında genellikle doğum sırasında bebeğin bacaktan tutularak çekilmesi sonucu oluşan bir durum olarak bilinir. Oysa, çoğu zaman bebek daha anne karnındayken kalça çıkıktır ya da kalçanın gelişimi yetersiz kalmıştır. Kalça çıkığı aslında önlenebilir bir sakatlıktır. Ancak ailenin bebeğe yapacağı yanlış uygulamalar, bebeğin sakat kalmasına yol açabileceği gibi, doğru eylemler tamamen iyileşmesini sağlayabilir.
•    Kalça çıkığının ortaya çıkma nedenleri çok çeşitlidir. Anne karnında bebeğin uygun olmayan pozisyonda durmasından ailevi nedenlere, doğum şeklinden sendrom denilen bazı hastalıklara kadar çok sayıda nedeni vardır.

HANGİ BEBEKLER RİSK ALTINDA?
•    Kalça çıkığında kesin olarak bilinen; kız çocuklarda, birinci doğumlarda, çoğul gebeliklerde, ailede kalça çıkığı hikayesi olanlarda, akraba evliliklerinde, ters geliş (makat gelişi) doğan bebeklerde, boyunda eğrilik, başında yassılık ve ayakta eğrilikle doğan bebeklerde daha sık görüldüğüdür. Bu özelliklerden herhangi birini taşıyan bebekler risk grubundadır.

BASİT BİR ULTRASONLA ANLAŞILIYOR!
•    Kalça çıkığı veya gelişme problemini anlamak için bebeklik döneminde en ideal yöntem; 3 ila 6. haftalar arasında kalçaların muayenesi ve ultrasonografi ile incelenmesidir. Bunun için çocuk ortopedisi ile ilgilenen ve çocuk kalçalarının ultrason tetkiki konusunda eğitimi olan bir ortopedist tarafından değerlendirilmesi gerekir.
•    Kalçaların ultrasonografik değerlendirmesi ağrısız, acısız ve herhangi bir girişim gerektirmeyen, poliklinik şartlarında anne ve babanın nezaretinde yapılabilen çok kısa ve basit bir yöntemdir. Problemli bebeklerin zamanında yakalanarak ameliyatsız düzelme şansını elde etmelerini sağlayan ultrasonografi yöntemi, birçok gelişmiş ülkede rutin uygulamaya girmiş durumda. İlk iki ayda çoğu zaman röntgen çektirmenin ise hiçbir değeri yok; gereksiz para ve zaman kaybı. Aynı zamanda çocuklar gereksiz yere radyasyona maruz kalıyor.

İLK ÜÇ AYDA TEŞHİS ŞART!
•    Tüm hastalıklarda olduğu gibi kalça çıkığı sorununda da erken teşhis çok önemli. İlk 3 ayda, alçısız ve ameliyatsız basit bir bandajlama yöntemiyle tamamen normal bir kalça elde etme şansı yüzde 95’in üzerinde.
•    3-6 ay arası bebeklerde bu şans biraz daha düşük, 6 aydan büyük bebeklerden  bir kısmı için alçı ve ameliyat tedavileri gerekebiliyor. Bu durumlar, kalçadaki problemin derecesine bağlı olarak değişebiliyor.
•    1 yaşın üzerinde ameliyat gerektiren çocuklarda uygun tedaviler yapılırsa, özellikle çocuk ortopedisinde deneyimli ortopedistlerin ellerinde, başarı şansı çok daha yüksek.

ŞÜPHE VARSA GECİKMEYİN!
•    Kalça çıkığı, gelişimsel bir sorun olduğu için, tedavi gören tüm çocukların erişkin yaşa kadar gözlem altında olması ve yıllık kontrollerini aksatmaması gerekir.
•    Şüpheli durumlarda en kısa zamanda çocuk ortopedisi ile ilgilenen bir ortopediste başvurmak bebeğin geleceğini kurtarabilir. Bu, hem sorunun ortaya çıkmasını engeller, hem de bazı küçük problemlerin daha zor hale gelmeden basit yöntemlerle düzeltilmesini sağlar.

KALÇA ÇIKIĞINA NEDEN OLAN HATALAR:
Bebeklerde kalçaların normal ve iyi yönde gelişebilmesi için bebekler uygun şekilde bilinçli olarak beslenmeli, tutulmalı ve taşınmalıdır. Ancak ne yazık ki günümüzde hala ailelerin bebeğin büyütülmesi sırasında yaptığı hatalar, kalça çıkığına neden olabiliyor. İşte kalça çıkığına neden olan uygulamalar:

•    KUNDAK YAPMAK: Maalesef ülkemizde hala bazı yörelerde bebeklere kundak uygulaması yaygın olarak yapılıyor. Her yıl binlerce çocuğun kalça problemlerinin ortaya çıkmasında, kundağın olumsuz rolü artık kesin olarak biliniyor. Bebekler kesinlikle kundak yapılmamalı.
•    YANLIŞ BEZLEME: Hazır bezler, herhangi bir bez bağlanmasına göre kesinlikle daha sağlıklı. Fakat, bezin bebeğin ayına ve ihtiyacına  uygun şeçilmesi gerekiyor. Bezin, dar ve küçük olması, kasık hizasında bağlanması kalça gelişimini olumsuz yönde etkileyen faktörlerin başında geliyor. Bezler geniş ve büyük olmalı, göbek hizasının üstünden bağlanmalı.
•    HATALI GİYSİLER: Bebeklere bazen ekonomik nedenlerle, bazen de yanlış alışkanlıklar yüzünden dar ve küçük giysiler giydirilmesi de söz konusu oluyor. Oysa bebeklere geniş, bol, rahat giysiler giydirilmeli.
•    HATALI TUTUŞ: Özellikle emzirme sırasında bebeklerin bacakları bitiştirilerek tutulabiliyor. Bu da tıpkı kundak uygulaması gibi yanlış bir tutma şekli; kalça gelişimini olumsuz yönde etkiliyor. Bebeği emzirirken bacaklar birleştirilmemeli, kendi haline serbest bırakılmalı.
•    YANLIŞ TAŞIMA: Bebekler taşınırken, özellikle ilk aylarda (bu aylar çok daha önemlidir), sarılarak tutulup taşınabiliyor. Bu da kundak etkisi yaratıyor. Kalça gelişimi için uygun olmuyor. Bebeği taşırken; yüzü veya arkası taşıyana dönük olarak, bir el ile bacak arasından tutularak taşınmalı veya biraz daha büyük bebeklerde bele oturtularak taşınmalı.
•    YANLIŞ İNANIŞLAR: Geniş bez kullanımının bacakların eğri olmasına yol açacağı inanışının gerçekle hiçbir ilgisi yok. Bebeklerin 1 yaş civarında bacaklarında içe doğru hafif bir eğrilik olması normaldir ve zamanla kendiliğinden düzelir. Aşırı eğrilikler ise; vitamin yetersizliği, aşırı kilo veya başka bazı hastalıklar nedeniyle ortaya çıkar. Sebebi  kesinlikle geniş bez değildir.
•    ERKEN BASTIRMAK VE YÜRÜTEÇ: Bebeğin doğal gelişim sürecini tamamlamadan erken bastırılması, yürütece konulması da hatalı uygulamalar arasında. Bu uygulamalar, kalçalarda zaten bir problem varsa artmasına yol açabilir. Çocuğun yürümesi kendi gelişimine bırakılmalı. Başka bir sağlık veya gelişim problemi olmayan çocuk normal olarak 1 yaş civarında yürür.

BEBEKTE BU BELİRTİLER VARSA VAKİT KAYBETMEYİN!
Bazı durumlarda dikkatli bir anne kalça problemini fark edebilir:
•    Eğer iki bacak arasında uzunluk farkı varsa,
•    Bebeğin altını silerken ve bezlerken bacakların her iki yana eşit olarak açılmadığı fark edilirse ya da her iki bacağın da tam olarak yanlara açılmadığı görülürse,
•    Kalçada herhangi bir klik sesi hissedilirse,
•    Bebeğin bacaklarının arkasındaki ya da kasık bölgesindeki çizgilerde asimetri varsa,
•    Yürüme çağında çocuk yürümüyorsa; bunlar kalça çıkığı ya da kalça gelişim probleminin belirtileri olabilir.