ÇOCUĞUN İLKLERİ

İLK AYAKKABISI NASIL OLMALI VE NE ZAMAN ALINMALI?
Yrd. Doç. Dr. Alper Gökçe (Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı):
Bebeğin ilk adımlarıyla beraber anne ve babalar ona güzel bir ayakkabı almak isterler. Ancak ayakkabının şık olmasından da öte sağlıklı olmasına dikkat etmek gerekiyor. Üstelik bebek yürümeye başlar başlamaz hemen ayakkabı içine hapsedilmesine de gerek yok. Minik ayakların kum, halı gibi yumuşak yerlere yalınayak temas etmesinde sakınca yoktur. Hatta yeri hissetmesi için önerilir. Basılan zeminin ısısı, temizliği ve yüzey düzgünlüğü dikkat edilmesi gereken noktalardır. Koruyucu olarak ayakkabı bu anlamda çok önem taşır.
• Bebek ayakkabısı yumuşak ve esnek olmalı, bebeğin dengesini kurabilmesine izin vermelidir.
• Topuk kaymayacak tarzda olmalı, yük vermeye ve gerilmeye dayanıklı olmalı, yüksek topuklu ayakkabılarla düşebileceği için kaçınılmalıdır.
• Yüksek bilek desteği olan ayakkabılar (bot) genelde gerekli değildirler; ama ille de kullanılacaksa da ayağın ve bileğin bebek tarafından hareket ettirilebildiğinden emin olunmalıdır.
• Ayakkabı ayağı sıkmamalı, hava alarak ayağın serin, rahat, koku yapmayan, kuru ortamda kalmasına izin vermelidir.
• Tahriş etmeyen, alerji yapmayan ayakkabılar tercih edilmelidir.

İLK DİŞ FIRÇASI VE DİŞ MACUNU
Dr. Tahsin Demir (Çocuk Diş Hekimi):
Diş ve ağız sağlığı problemlerini önlemek amacıyla çocuklar ilk süt dişi sürdüğünde veya 1 yaşından geç olmamak kaydıyla çocuk diş hekimine ilk muayene için getirilmelidirler.

- Bebeklerin dişlerini nasıl temizlenebilir?
Bebeklerin dişleri çıkar çıkmaz diş fırçalamaya başlayın. Bebekler için özel olarak tasarlanmış küçükbaşlı ve oldukça yumuşak diş fırçaları ve su ile veya fluoridsiz bebek diş macunu ile bebeklerinizin dişlerini temizleyebilirsiniz. Bebeklerin dişleri ideal olarak günde 2 kez fırçalanması gerekiyorsa da günde en az 1 kere akşamları uyumadan önce mutlaka bebeğinizin dişlerini fırçalayın.

- Çocuklar diş macunu ne zaman kullanmaya başlayabilirler ve miktarı ne olmalıdır?
Çocuklar diş macunu ile 2-3 yaşları civarında tanıştırılmalıdır. Bu yaşlardan önce çocukların dişleri su ve diş fırçası kullanarak temizlenmelidir. Diş macunu kullanılmaya başlandığı zaman özellikle çocuklar için üretilenler tercih edilmeli ve çok az miktarda (Amerikan Pediatrik Diş Hekimliği Akademisi bu miktarı küçük bir bezelye tanesi büyüklüğü olarak tarif etmektedir) kullanılmalıdır. Çocukların dişleri fırçalanırken, diş macununu tükürmeye teşvik edilmeli, yutmasına izin verilmemelidir.

- Bebek dişlerini fırçalarken ağlarsa, ne yapmak gerekir?
Bebeklerin dişleri fırçalanırken ağlaması normaldir. Bebekler ayrıca altları değiştirilirken, banyo yaptırılırken, giydirilirken de ağlarlar. Öncelikle sakin olun. Çocuğunuzun ağız bakımını en iyi şekilde yapmaya devam edin, yarıda kesmeyin. Bu bakım ancak sizin sayenizde amacına ulaşacaktır. Zamanla bebeğiniz sizin ona gösterdiğiniz ilgi ve bakımı anlayacak ve dişlerini fırçalamanızı kendisi isteyecektir.

BEBEĞİN ODASINI İLK NE ZAMAN AYIRMAK UYGUN OLUR?
Çiğdem Çalkılıç (Klinik Psikolog):
Bebek ve çocukların 2-3 aylıktan itibaren ayrı odaları olabilir ve onlar buna alışabilirler.
Yeni doğan bebekler günlerinin üçte ikisini yani 16-17 saatini, 3-3,5 saatten uzun olamayan uyku periyotları ile geçirirler.
6. ayında ise bebek gününün hemen hemen yarısını uykuda, diğer yarısını da uyanık geçirir.

BİLGİSAYAR VEYA TELEVİZYONLA İLK TANIŞMA NE ZAMAN OLMALI?
Klinik Psikolog Canan Sayıoğlu ve Çocuk Hastalıkları Sağlığı Uzmanı Dr. Ayça Gül:
Hangi yaşta olursa olsun çocuğun bilgisayar ya da televizyon ile tanıştırılmasında dikkat edilmesi gereken doğru kullanımın öğretilmesi yanı sıra gerektiğinde sınır konulabileceğinin çocuğa aktarılmasıdır. Bu tür araçların çocukları meşgul ettikleri, bu sayede de ebeveynin rahat bir nefes aldığı doğrudur, hatta bu sayede çocukların daha rahat yemek yedikleri de... Ancak unutulmaması gereken bu teknolojik cihazların çocukların yaratıcılıklarını azaltırken, çocukta yemek yeme düzenini de geliştirmemesidir.
Çocuklar her zaman teknolojik araçlarla ilgilenmek ister. Tıpkı çocuğunuzun sınırsızca çikolata yemesine izin veremeyeceğiniz gibi teknolojiyle ilişkisine de bir sınır koymalısınız. Yemek sırasında televizyonu kapatmak ya da bilgisayar süresini sınırlamak onun yaratıcılığını geliştirip sosyalleşmesi için önemli bir adım olacaktır.

2-3 yaşından önce televizyonla, ardından da bilgisayarla tanıştırılan çocuklara bu araçların günlük yaşamda kısa süreli eğlenmenin bir çeşidi olduğu öğretilmelidir. Çocuklar ağlamasın diye bu araçların kullanımına izin vermek ise ileride yaşanacak ciddi problemlerin habercisidir.

EVDE TEK BAŞINA NE ZAMAN BIRAKILABİLİR?
İlkokulda genel kültür bilgilerini almaya başlayan ve ailesi olmadan da zaman geçirebilen çocuklar, duygusal olarak yalnız kalma alıştırması yapmışlardır ve bir tehlikeyle karşı karşıya geldiklerinde nasıl davranacaklarını bilirler.

İlkokul çağındaki bir çocuğu evde yalnız bırakmanın en doğru yolu öncelikle 30 dakikalık alıştırmalarla işe başlayıp saat aralığını giderek arttırmaktır. İlkokuldan mezun olan çocuğun evde yalnız kalması aynı zamanda özgüvenini de arttıracağından bu durum çocuğun ergenlikte sosyal gelişimine katkı sağlayacaktır.

Çocuğunuzu evde yalnız bırakmaya başlamadan önce karnı acıktığında kendini doyurabildiğine, elektrik kesildiğinde korkmadığına, yabancılara kapıyı açmadığına ve telefon kullanabildiğine emin olmalısınız. Herhangi bir tehlike anında komşu veya akrabalardan yardım isteyebilmelidir. Bazı çocuklar bu becerileri 7, bazıları ise 9 yaşlarında edinirler. Bu yüzden karar verirken çocuğun fiziksel zihinsel ve duygusal olgunluğuna göre karar verilmelidir.

YUVAYA İLK NE ZAMAN GÖNDERİLMELİ?
2 yaşına kadar çocukların yakın bakım almaları, büyüklerle güvenli bağlar kurmaları önem taşıdığı için çocuklar en erken 3 yaşında kreşe gönderilmelidir.

Bu yaşın sizin için çok erken olduğunu düşünüyorsanız, anasınıfından önce mutlaka çocuğunuzu yuvaya göndermelisiniz ki, bu sayede hem sosyalleşmesini sağlamış hem de okulla ilgili yazma-çizme becerilerini geliştirip adaptasyon sürecini kolaylaştırmış olursunuz.