Bir süredir, diş hekimime taşınıp duruyorum. Ve bu yaşımda hayıflanıyorum, “Dişlere de bebeğin doğumundan itibaren özen göstermek gerek” diye… Evet, yanlış duymadınız; doğumdan itibaren! Kızım Duru doğduğunda, doktorumuz bebeğinizin diş etlerini günde 1-2 kez, temiz ve ıslatılmış bir tülbent yardımıyla temizlememizi önermişti. O zaman bunu çok gereksiz bulmuştum. Ama yine de bebeğe alışma sürecimden sonra bu uygulamayı yavaş yavaş rutinime aldım. Kızımın dişleri 7. ayda çıkmaya başlamıştı, aman ne sıkıntılar… Bebeği zor diş çıkartan anneler bilir… Eee, bir de 4 yaşına kadar bu süreç devam ediyor. Sonrasında da 5-6 yaş civarı süt dişleri dökülüp yerine kalıcı dişler çıkmaya başlıyor.
Süt dişleri o kadar önemli ki… Fakat maalesef, toplumumuzda, nasıl olsa dökülecek diye süt dişlerine gereken özen ve bakım gösterilmiyor. Öyle ki, hayat boyu yaşadığımız diş sorunlarının temelinde de, hayat boyu yaşadığımız tüm diğer sorunlar gibi 0-6 yaşta aldığımız özenli ve sağlıklı ilgi ve bakım yatıyor.
Bugün kızım neredeyse 12 yaşında, ağzında inanın bir tek çürük diş yok! Ona o kadar imreniyorum ki… Ben ilk defa dişçi koltuğuna oturduğumda kazık kadar kızdım, vallahi söylemeye utanıyorum. Üstelik de öğretmen bir annenin çocuğuyum!
Diyeceğim o ki, siz siz olun, diğer her şey gibi bebeğinizin dişlerinin sağlam-sağlıklı temeller üzerinde yeşermesi için 0-6 yaşta ağız ve diş sağlığına çok özen gösterin. Diş deyip, geçmeyin, sağlıksız dişler bütün organlarımıza zarar veriyor! O nedenle, bebeğinizin diş etlerine daha diş etleri çıkmadan nazikçe bakım yapın. Sonra dişleri çıkmaya başlayınca da 9 yaşına kadar diş fırçalamasına eşlik ve yardım edin, bu o kadar değerli ki… Çünkü küçücük çocuk doğru diş fırçalama tekniğini nereden bilecek?! Önce siz öğrenin, doğru diş fırçalamayı, sonra da ona öğretin.
Bir de bebeklerinize ve çocuklarınıza kendi kullandığınız bardağı, çatalı, kaşığı kullanmayın lütfen! Körpecik ağızları var, büyük insan ağzı ise milyonlarca bakteri taşıyor. Ben onun annesiyim, deyip de hijyen kurallarını uygulamamazlık yapmayın lütfen!
Bir de naçizane önerim, çocuklarınızı çocuk diş hekimine yani Pedodonti Uzmanı’na götürün. Yıllardır gittiğiniz diş hekiminiz, çok iyi bir hekim olabilir. Fakat çocuklar bizim minik bir kopyamız değil, her şeyleri farklı! Ve çocuk diş hekimi olan bu uzmanlar da 4 yıl diş hekimliği okuduktan sonra üstüne bir 4 yıl daha okuyorlar, çocuklara hizmet verebilmek için… Ben kızımı 6 yaşından beri çocuk diş hekimine götürüyorum. Öyle de memnunum ki… O da çok memnun… En memnun olduğumuz şey ise, pırıl peril sağlıklı dişlere sahip olması… Öyle ki, geçen gün kendi diş hekimle konuşuyorum. Onun da 9 yaşında bir oğlu var, ağzında 6 tane çürük varmış, üstelik tedaviye de pek yanaşmıyormuş! Buyurun, konuya bir de buradan bakın!..
DİŞLER BEBEĞİ DE ANNEYİ DE ÜZMESİN! İŞTE, BEBEK DİŞ SAĞLIĞI İLE İLGİLİ EN ÇOK MERAK EDİLEN SORULARIN CEVAPLARI… Pedodonti Uzmanı Dr. Neşve Kayabaşoğlu ile bebeklerin ağız ve diş sağlığı için dikkat edilmesi gerekenleri ve annelerin en çok merak ettiği soruların cevaplarını konuştuk.
Bebeklerin dişleri çıkmaya başla dı mı, annelerin de sıkıntıları başlar… Oradan buradan kulaktan dolma, komşudan duyma, netten kaynağı belli olmayan bilgileri okumayla; çeşit yöntemler kullanarak bebeklerin diş çıkarma süreçlerine destek olmaya ve ağrıları azaltılmaya çalışılır. Fakat, bebeğin sağlıklı bir diş ve ağız sağlığı kazanabilmesi için doğru bilgilere ne yazık ki hala yeterince sahip değiliz. Gelin, bebeklerimize sağlıklı dişler hediye etmek üzere, neler yapmamız gerektiğini -çocuk diş hekimi- uzmanından öğrenelim.
“Bebeğimi anne sütüyle besliyorum, dişleri neden çürüsün ki?” Anne sütünün çocuğunuzun gelişimi için son derece yararlı bir besin olduğu doğru. Bu noktada bilinmesi gereken, anne sütünün yüzde 8, normal inek sütünün ise yüzde 4 şeker içerdiğidir. İçeriklerindeki şekerden dolayı, dişler çıktıktan sonra, gece uyku öncesinde veya sırasında verilen süt yaygın ve hızlı gelişen çürüklere sebep olmaktadır. Gün içinde içilen süt bu denli çürüklere sebep olmaz, çünkü ağızda gün boyu salınan tükürük çürük oluşumunu engellemek için var gücüyle çalışır. Uyku sırasında ise tükürük akışı olmaz ve dişin yüzeyiyle neredeyse 12 saat boyunca temasta olan süt, dişleri çürütmeye başlar. Siz, siz olun 1 yaşından sonra gece yatarken bebeğinizin biberonuna süt koymayın. Çocuğunuz biberonla uyumaktan keyif alıyorsa biberon içine su koyabilirsiniz.
DOĞAR DOĞMAZ DİŞ BAKIMI “Bebeğimin dişleri henüz çıkmadı ki, neden ağzını temizlemeliyim?” Çoğu anne baba, dişleri çıkmadan bebeklerin diş ve ağız sağlığına önem vermeleri gerektiğini düşünmüyorlar. Ancak, öncelikle anne sütüyle, sonraki aylarda mama, meyve-sebze püresi ve sularıyla beslenen çocukların, dişleri çıkmamış dahi olsa, günde 2 kez dişetleri ıslak bir bezle temizlenmeli.
DİŞ FIRÇALAMASINA EŞLİK EDİN! “Bebeğimin dişlerini fırçalamaya ne zaman başlamalıyım?” Kural aslında çok açıktır. “Diş çıkar, fırçalama başlar.” Azı dişleri çıkana kadar diş temizliğini ılık suyla ıslatılmış gazlı bezlerle veya diş temizleme mendilleriyle yapabilirsiniz. Azı dişlerini temizlemek içinse mutlaka fırçaya ihtiyacınız olacaktır. Fırçalama ancak anne veya baba tarafından yapılırsa sonuca ulaşır. Bu nedenle en az 7-8 yaşına kadar çocuğunuza diş fırçalama sırasında eşlik etmeniz gerektiğini ve çocuklarınız dişlerini fırçaladıktan sonra mutlaka sizin de onların dişlerini fırçalamanız gerektiğini unutmayın.
“Diş macunu kullanımına ne zaman başlamalıyım?” Çocukların dişleri 3 yaşına kadar sadece su ve fırça yardımıyla fırçalanabilir. Macunsuz fırçalama yapıldığında çocuğun ağzında hoş olmayan koku ve tat oluşabilir. Bu da çocuğunuzun bu işe motive olmasını önleyebilir. O yüzden 0-3 yaş arası bebeklerin yutmasında hiçbir sakınca olmadığı bebek macunlarının kullanımını önermekteyiz (içeriğinde flour yok). 3 yaş sonrasında tükürmeyi başarabilen çocuklar ise dişlerini çocuk diş macunları ile fırçalayabilirler (içeriğinde az miktarda flour var).
DİŞ ÇIKARAN BEBEĞE SOĞUK UYGULAMASI “Bebeğim diş çıkartırken ona nasıl yardımcı olmalıyım?” Diş çıkarma sırasında yaşanan sıkıntıları azaltmak için yapılacak en iyi yöntem soğuk uygulamasıdır. Bebeğinizin içinde su olan diş kaşıyıcılarını buzlukta 5 dakika beklettikten sonra ona vermek veya buzlukta bir süre beklettiğiniz havucu kemirmesini sağlamak onu çok rahatlatacaktır. Annenin elini çok soğuk suyla yıkadıktan sonra parmaklarıyla damaklarına yapacağı masaj da bebeğin büyük ölçüde rahatlamasını sağlar.
BEBEĞİN 6 AY İLE 4 YAŞ ARASINA DİKKAT! “Bir aydır uyku uyumuyoruz, bebeğim diş çıkartıyor, diş çıkardığı için mi durmadan ateşleniyor?” Süt dişlerinin sürme süreci 6 ay ile 4 yaş arasında yaşanan bir süreçtir. Bu dönem içindeki neredeyse her ateş, ishal huzursuzluk ve gece ağlamalarını dişe bağlamak son derece yanlış bir yaklaşımdır. Maalesef bunlar annelerin doğru bildiği yanlışların başında geliyor. Diş çıkma süresince yaşanan sıkıntılar bir haftayı geçmez. O yüzden bebeğinizin bir haftayı geçen sıkıntıları varsa, aslında çocuğunuzun başka bir sorununu atlıyorsunuz demektir. Diş çıkarma sırasında görülen ateş eğer 39 dereceyi geçiyorsa yine bebeğinizin başka bir sorunu olabileceğini unutmayın.
“Meyveleri büyük parçalara bölerek yedirmemin bebeğimin diş sağlığına katkısı olur mu?” Katı meyvelerin ısırılarak yenmesi çocukların diş ve ağız sağlığı açısından önemlidir. Çoğu ebeveyn çocuklarının boğazına kaçabileceği endişesi ile meyveleri küçük parçalara ayırarak veriyor. Oysa, katı meyvelerin ısırılarak yenmesi, hem çocukların çiğneme fonksiyonlarını geliştirmesi hem de dış yüzeylerini temizlemesi açısından büyük önem taşır. Bugün, 3 yaşına gelmesine rağmen çiğnemeyi bilmeyen çocuklar var. Çocuklar besinleri çiğneyerek yemediğinde ağız içinde yeterince tükürük salgılanmıyor. Bu da çürük oluşumunu hızlandırıyor. Dolayısıyla, anne babaların katı meyve ve sebzeleri çocuklarına bütün halde vermeye özen göstermeleri gerekiyor.
SUYLA AĞIZ ÇALKALAMA ALIŞKANLIĞI “Biz çocuğumuza çikolata, şeker yedirmiyoruz, yine de dişleri çürür mü?” Keşke her şey bu kadar basit olsaydı. Maalesef, çikolata, şeker vb. gıdaları tüketmeyen çocuklarda da çürüğe rastlanıyor. Çünkü sanılanın aksine, diş yüzeyine yapışan her şey çürük yapar. Karbonhidrat (ekmek, makarna gibi), süt (laktoz) vb. içecekler, hepsi diş çürüğüne neden olabilir. Rafineri besinlerin artmasıyla besinlerdeki şeker oranları da yıllar içinde çok arttı. Bu da çocuklarda çürükten korunmayı zorlaştırdı. Önemli olan, besinlerin diş yüzeyinde tutulmalarını minimuma indirmektir. Çocuğunuzun dişlerini günde 2 kez 2 dakika fırçalayarak ve ara öğünlerden sonra ağızlarını suyla çalkalamalarını sağlayarak çürüğü engelleme konusunda önemli adımlar atabilirsiniz. 3 yaş sonrasında pedodontistlerin yapacağı fissür örtücü ve fluor uygulamaları da çürüklerin önüne geçmenizi sağlayacaktır.
ÇOCUĞUNUZU DUDAĞINDAN ÖPMEYİN! “Bir öpücükten çocuğa bakteri bulaşır mı?” Anne ve babaların sıkça yaptığı bir hata da bebeklerini dudaklarından öpmek. Yetişkinlerin ağızlarındaki bir çürük başlangıcı veya ufak dahi olsa bir dişeti rahatsızlığı öpüşme sonrasında çocuklara bakteri geçmesine neden olabiliyor. Hem psikolojik açıdan da sağlıklı değil. Öte yandan, çürük dişler veya sağlıksız dişetleri yüzeylerinde milyonlarca bakteri barındırır. Bu bakterilerin bebeğinize geçmesini sağlayan diğer durumlar ise, annenin yere düşen emziği önce kendi ağzında temizleyip sonra çocuğuna vermesi veya mamanın sıcaklığını anlamak için önce kaşıkla kendi tadına bakması daha sonra da çocuğunu aynı kaşıkla beslemesidir.
ATEŞLİ HASTALIKLAR DİŞE DE ZARARLI! “Kullandığımız antibiyotikler yüzünden mi çocuğumun dişleri sağlıksız?” Dişlerde renkleşme ve yapısal bozukluklara sebep olan tetrasiklin grubu antibiyotiklerin bebeklerde ve hamilelerde kullanımı seneler önce yasaklanmasına rağmen efsanesi hala devam ediyor. Bilinenin aksine, antibiyotikler diş çürüğü yapmazlar. Sağlıksız dişlerin sebebi aslında, antibiyotik kullanımına neden olan hastalıklardır. Örneğin, yüksek ateş kandaki kalsiyum ve fosfat düzeylerinde bozulmalara, bu da diş sağlığında ve gelişiminde bazı sıkıntılara yol açar.
ÇOCUK DİŞ HEKİMİYLE ERKENDEN TANIŞSIN! “Bebeğimin dişlerinde bir problem yok ki neden diş hekimine götüreyim?” Aslında, bebeğinizin ağız ve diş sağlığı için yapabileceğiniz en doğru şey onu 1 yaşından itibaren düzenli pedodontist kontrollerine götürmektir. Erken yaşta başlayan bu muayeneler sayesinde bebeğinizin dişlerini çürütebilecek etkenlerden, doğru bilinen yanlışlardan ve koruyucu yöntemlerden daha sorunlar başlamadan bilgi sahibi olup; çocuğunuzu çürüklerden koruyabileceksiniz. Erken yaştan itibaren pedodontist kontrolüne giden çocuklar için ise tedaviler ve koruyucu uygulamalar keyifli seanslara dönüşecektir. Aksi takdirde, ağrı ile birlikte pedodontistle tanışan çocuklarda tedavi hem pedodontist hem aile hem de çocuk için çok yorucu ve yıpratıcı olabilir.
Bir süredir, diş hekimime taşınıp duruyorum. Ve bu yaşımda hayıflanıyorum, “Dişlere de bebeğin doğumundan itibaren özen göstermek gerek” diye… Evet, yanlış duymadınız; doğumdan itibaren! Kızım Duru doğduğunda, doktorumuz bebeğinizin diş etlerini günde 1-2 kez, temiz ve ıslatılmış bir tülbent yardımıyla temizlememizi önermişti. O zaman bunu çok gereksiz bulmuştum. Ama yine de bebeğe alışma sürecimden sonra bu uygulamayı yavaş yavaş rutinime aldım. Kızımın dişleri 7. ayda çıkmaya başlamıştı, aman ne sıkıntılar… Bebeği zor diş çıkartan anneler bilir… Eee, bir de 4 yaşına kadar bu süreç devam ediyor. Sonrasında da 5-6 yaş civarı süt dişleri dökülüp yerine kalıcı dişler çıkmaya başlıyor. 
DİŞLER BEBEĞİ DE ANNEYİ DE ÜZMESİN!
BEBEĞİN 6 AY İLE 4 YAŞ ARASINA DİKKAT!
