ÜYE OL | ŞİFREMİ UNUTTUM

Türkiye’de yeni yıl arifesinde alınan en popüler kararlar arasında sağlıkla ilgili olanlar geliyor. Dünya’da ise bu liste tamamen değişim gösteriyor. Peki, yeni yılda aldığımız kararları nasıl daimi kılarız? Psikolog Ayşegül Horozoğlu Enkavi, yetişkinlerin kararlar alıp bu kararları gerçekleştirmesinin o kadar kolay olmadığını belirtiyor ve bunun için çabalamak gerektiğinin altını çiziyor.

Her yeni yıl tüm insanlar için umut taşır. Bir önceki senede gerçekleştiremediğimiz hayallerin yahut başarısızlıkların üstüne bir çizgi çektiğimiz bu günlerde alınan yeni kararların, “Asla yapmayacağım” dediğimiz hal ve davranışların listesi uzar gider. Peki, yeni bir yıla birey kendini psikolojik açıdan nasıl hazırlamalı? Hayal kırıklıklarının yeni yıl ile birlikte geride bırakılması mümkün mü?

Yapılan araştırmalar, yeni yıl kararı alan kişilerin yaklaşık yüzde 50’sinin bunu başarmak konusunda kendilerine çok güvendiğini ortaya koyuyor. Lakin, aynı grubun yalnızca yüzde 10 ila 15’inin bu kararları gerçekleştirdiğini gösteriyor. Aynı şekilde başka bir araştırma, yeni yıl kararı alan insanların yalnızca yüzde 37’sinin bu hedefleri sadece birkaç gün sürdürdüklerini ya da hiç uygulamaya sokmadıklarını, yüzde 63’ünün ise iki aydan daha fazla devam ettirdiklerine işaret ediyor.

Kişiler aldıkları bu kararları gerçekleştiremediklerinde kendilerini başarısız olarak algıladığı gibi güven azalmasından, hayal kırıklığına, stres, öfke gibi duygulardan yoğun endişe ve kaygı nöbetlerine kadar pek çok ruhsal değişim içine girebiliyorlar. Peki, yeni yıl arifesinde ve sonrasında duygusal açıdan kendini yetersiz hisseden bireyler ne yapmalı?

UYGULANMADAN UNUTULAN KARARLAR…
Kişiler bazen yeni yıl kararları alırken bunu sadece içinde bulundukları değişim atmosferi ile yaparlar, fakat gerçekten içten istemiyor olabilirler. Bu durumda alınan tüm kararlar bir iki hafta içinde daha uygulanamadan unutulmaya yüz tutar. Hatta bu kararlar kendilerinin değil; başkalarının isteği, onlardan beklentisi olabilir. Böyle bir durumda, ötelemek için “Tamam yeni yılda yaparım, başlarım” gibi, aslında hiç istemedikleri ya da inanmadıkları hedefler koyabilirler. Bu şekilde konmuş hedeflerin gerçekleşmesini beklemek de hayaldir.
Bu dönem hedef koymak için net bir zaman dilimi. Tamamen psikolojik bir durum. İnsanlar yeni yıla girerken içinde bulundukları değişim atmosferi içinde şimdiye kadar yapmak isteyip de yapamadıkları pek çok şey için yeni kararlar alırlar. Tıpkı doğum günlerinde yaptıkları gibi.

Bu durumun olumsuz bir yanı yoktur, hatta bir hedef ve başlangıç noktası belirlemek açısından olumlu getirileri vardır. İnsanlar psikolojik olarak, yeni başlangıçlar, yeni hedefler belirlemek arzusunda olur. Bu biraz da eski hatalardan arınma isteği gibidir. Çoğu insan kendisiyle ilgili değişim kararı almak için tarih olarak, genelde özel günleri tercih eder; çünkü değişim büyük bir motivasyon gerektirir. Hatta son yıllarda en sık karşılaştığımız hedeflerden biri de rejim yapmak, kilo vermektir. Bunun için hep hafta başlarının seçilmesi tesadüf değildir.

TÜRKİYE’DE EN ÇOK HANGİ KARARLAR ALINIYOR?
Türkiye’de yeni yıl arifesinde alınan en popüler kararlar arasında sağlıkla ilgili olanlar geliyor. “Sağlığıma dikkat edeceğim, kilo vereceğim, düzenli spor yapacağım, sigarayı bırakacağım” gibi bir liste uzayıp gidiyor. Sonraki sıralamada ise kişisel gelişim ile ilgili kararlar devreye giriyor. “Seyahate çıkacağım, görmediğim yerleri göreceğim, daha çok kitap okuyacağım, işimle ilgili bir başarıya imza atacağım ya da yabancı dil öğreneceğim”. Bunlar Türklerin en popüler yeni yıl dilekleri arasında…

Bunların dışında en sık rastlanan kararlar ise; “Arkadaşlarıma ve kendime daha çok zaman ayıracağım, kitap yazacağım ya da en azından yazmaya başlayacağım, çocuklarımla daha çok vakit geçireceğim” oluyor. Yeni yaşam başlangıçları yani evlenmek, nişanlanmak, çocuk istemek vb. bu liste böyle uzayıp gidebilir. Tabii ki kültürel farklar da söz konusu. Yaşayış tarzı, içinde bulunduğumuz sosyal ortam, sosyokültürel birtakım farklılıklar, bizlerin kişilik özelliklerini bile farklılaştırıyor. Dolayısıyla beklentiler, amaçlar, bizi motive eden unsurlar farklılaşıyor.

YENİ YIL KARARLARINI KİMLER UYGULUYOR?
Sadece yeni yılda verilen kararların değil, alınan tüm kararların uygulanabilir olması için; hedefin çok net belirlenmiş olması, hedefin gerçekleşmesini sağlayacak aksiyonların adım adım çıkarılmış olması gerekiyor. Hatta hedef uzun soluklu ve büyükse, bunu daha küçük parçalara bölerek gerçekleştirmek gerekir. Kısa vadeli hedefler gerçekleştikçe daha uzak ya da zor hedefe varmak kolaylaşır, bizi motive eder, hedef gözümüzde büyümez ve ulaşılmaz olmaktan çıkar, çünkü ulaşılması zor gözüktüğünde, vazgeçmek çok daha kolay olur. İnsanoğlu, bir hedefin ucunda tanımlanmış bir ödül yoksa kolay vazgeçebiliyor. Kararımızı uygulamak için güçlü bir dürtü olması ve bununla ilgili duygu geliştirmemiz gerekir.

HEDEFLERİ BELİRLEMEDE VE GERÇEKLEŞTİRMEDE ÖNEMLİ FAKTÖRLER
Gerçekçi hedef belirlemek, hedefleri belirlerken olumlu ifadelere odaklanmak, hedefin somut ve ölçülebilir olması, hedefi küçük ulaşılabilir parçalara bölmek ve hedefin başarı kriterini net belirlemek, kritik önem taşır.

Sadece yeni yılda değil her zaman yeni kararlar alabiliriz. Önemli olan yeni karar alabilmek için gerekli motivasyonu bulmaktır. Gerçekten sonuç alabileceğimiz doğru kararlar almak, doğru hedefler belirlemektir. Her şeyi bir arada yapmaya çalışmak da başarısızlık için atılmış adım demektir. Bu hiçbirini yapamamak anlamına gelir. Neleri değiştirmek istediğimizi, neleri yapmak istediğimizi, neleri artık yapmak istemediğimizi düşünürüz. Yeni yıl, bütün bu değişiklikler için iyi bir fırsattır. Bir yandan da yeni gelen yıl, bir önceki yılda neler yaptığımızı, nelerin gerçekleştiğini, nelerin gerçekleşemediğini gözden geçirmek ve yorumlamak için olanak sağlar. Ayrıca bütün isteyip de yapamadıklarımız için umut verir. Aslında her yeni gün yeni kararlar almak, yeni bir başlangıç yapmak için doğru zaman olabilir. Yeter ki bunu isteyelim ve azimli olalım”.

ABD'DEKİ EN POPÜLER 1O YENİ YIL KARARI… 1. Daha az alkol tüketmek (Bu Türklerde çok sık görülen bir karar değilken Amerika’da ilk sırada!) 2. Daha iyi bir eğitim almak 3. Daha iyi bir iş bulmak 4. Forma girmek 5. Kilo vermek 6. Borçları ödemek/Para biriktirmek 7. Stresi azaltmak 8. Sigarayı bırakmak 9. Tatile çıkmak 10. Gönüllü yardımda bulunmak.